بیماران دچار اختلال هویت جنسی از جنسیت مادرزادی خود راضی نیستند، چرا که جنسیت نمود یافته‌شان با آنچه حس می‌کنند باید باشند کاملاً متفاوت است. این اختلال تمایل به تغییر جنسیت و ظاهر را در پی دارد.
متخصصان ما در کلینیک فوق تخصصی دکتر منشادی درمانی جامع را برای موارد تراجنسی یا ترنس سکشوالیسم ارائه می‌دهند و ترتیبی فراهم می‌آورند که بیماران از حداکثر مراقبت پزشکی برخوردار گردند. دکتر منشادی با بررسی سوابق فیزیکی و روحی روانی بیماران به صورت مؤثر، درمانی کارآمد را برای بیمارانی ارئه می‌دهد که از مشکلات تراجنسی رنج می برند.
اختلال هویت جنسی چیست؟
اختلال هویت جنسی حسی قوی و مستمر مبنی بر این نکته است که فرد با جنسیت مادرزادی اشتباهی متولد شده است. این حس تمام زندگی فرد را تحت الشعاع قرار می‌دهد و موجب ناراحتی وی از جنسیت کنونی‌اش یا تعلق نداشتن به گروه جنسی فعلی و نامتناسب پنداشتن نقش جنسی‌اش می‌شود.
به علاوه افراد مبتلا به دوجنسی می‌خواهند که با داشتن جنسیتی متضاد زندگی کنند و به عنوان فردی از گروه جنسی مخالف در جامعه پذیرفته شوند. خواسته این بیماران تغییر جنسیت و اندام‌های جنسی تا حد امکان است که از طریق جراحی و هورمون درمانی محقق می‌شود.
علت‌ها و دلایل اختلال هویت جنسی
دلیل اصلی اختلال هویت جنسی مشخص نیست. بر اساس پژوهش‌های انجام شده بر روی حیوانات، دوره‌های شاخصی در دوران بارداری وجود دارد که تغییر میزان استروژن و تستوسترون در حیوان در حال رشد رفتار نرینگی یا مادینگی را برای همیشه تغییر می‌دهد. بااین حال پژوهش‌های بیشتری باید انجام شود تا مشخص شود که آیا می‌توان ساز و کار مشابهی را عامل اختلال هویت جنسی نیز دانست یا خیر.
نشانه‌ها و علائم اختلال هویت جنسی
بیماران دچار اختلال هویت جنسی حس تعلق نداشتن به گروه جنسی مادرزادی خود را تجربه می‌کنند و از داشتن نقش جنسیتی کنونی خود ناراضی هستند. بیماران تراجنسی معمولاً تمایل دارند تا با استفاده از هورمون درمانی و یا جراحی تغییراتی را در بدن خود ایجاد کنند تا تصورشان از خویشتن به واقعیت نزدیک‌تر شود و از تناقض رنج نبرند. این حس‌های متناقض غالباً به پوشیدن لباس‌های متعارف برای جنس مخالف و تغییر نقش اجتماعی می‌انجامد.
در بدن بیماران دچار این اختلال هیچ گونه ناهنجاری مشاهده نمی‌شود و میزان هورمون‌هایشان در حد طبیعی و متناسب با جنسیت مادرزادی است.
نکته مهم تمایز قائل شدن بین اختلال هویت جنسی و اختلال‌های رشد جنسی است؛ تعریف مختصری از مورد اول در بالا ارائه شد، اما اصطلاح دوم تمام عارضه‌های مادرزادی‌ای را پوشش می‌دهد که در آنها رشد یک یا چند اندام جنسی، گناد (بیضه یا تخمدان) یا کروموزم جنسی غیرطبیعی است، اما فرد احساس متناقضی در مورد جنسیت مادرزادی خود ندارد.
تشخیص
تشخیص و درمان اختلال هویت جنسی معمولاً با همکاری روانشناسی با تجربه در زمینه رفع مشکلات جنسی و جنسیتی انجام می‌شود.
این اختلال صرفاً بر پایه احساس بیمار تشخیص داده می‌شود، به این معنا که فرد باید دست کم دو سال این حس تناقض جنسیتی را تجربه کرده باشد و ضمناً از ناراحتی‌های روانی جدی مانند روان پریشی (پسیکوز) که عامل دیسمورفی جنسیتی باشد، رنج نبرد. البته بیماران دارای ناراحتی‌های روانی را نیز می‌توان درمان کرد، اما ارزیابی و نظارت دقیق‌تری باید صورت بگیرد تا اطمینان حاصل شود که اختلال هویت جنسی نشات گرفته از مشکلات روانی نیست.
آزمایش خون معمولاً به منظور تشخیص افتراقی و رد احتمال مشکلات مربوط به غدد درون ریز پیش از شروع هورمون درمانی انجام می‌شود و در آن میزان هورمون لوتئینه کننده یا جسم زرد (LH)، هورمون محرک فولیکول (FSH)، تستوسترون، استرادیول و پرولاکتین جرین خون اندازه گیری می‌شود. آزمایش‌هایی نیز به منظور بررسی تعداد و ظاهر کروموزوم‌های فرد (کاریوتیپ)، به ویژه در صورت جوان بودن بیمار، انجام می‌شود. ضمناً آزمایش‌هایی، مانند آزمایش عملکرد کبد، آزمایش آنتی ژن مخصوص پروستات و شمارش کامل خون، نیز جهت بررسی ایمن بودن بودن هورمون درمانی انجام می‌شود.
اثرهای دراز مدت اختلال هویت جنسی
زمانبندی معمول درمان به این صورت است که فرد باید حداقل دو سال، با داشتن جنسیت مخالف زندگی کند، تا تشخیص داده شود که آیا جراحی تغییر جنسیت مناسب خواهد بود یا خیر.
تفاوت نداشتن میزان مرگ و میر بیماران تراجنسی و افراد معمولی بیانگر این نکته است که درمان مادام العمر جایگزینی هورمون برای بیماران تراجنسی کاملاً ایمن است.
درمان
کل فرایند درمان روشی سه مرحله‌ای و راهبردی پیشرونده است که از سه مولفه اصلی “تجربه واقعی”، “هورمون درمانی جنسیت دلخواه” و در نهایت “جراحی تغییر جنسیت” تشکیل می‌شود. هر چه درمان جلوتر برود، تغییرات بدن شاخص‌تر و اثرات درمان غیرقابل برگشت می‌شود و در نتیجه برگشتن به جنسیت مادرزادی بسیار دشوار می‌گردد. بنابراین بسیار مهم است که هورمون درمانی با همکاری نزدیک روانشناسی مجرب در زمینه رفع مشکلات بیماران دچار اختلال هویت جنسی انجام شود و ترجیحاً متخصص غدد درون ریز نیز بر فرایند درمان نظارت داشته باشد.
سرکوب کردن تولید هورمون‌های جنسی مربوط به جنسیت مادرزادی فرد و تحویل هورمون‌های جنسی مطلوب به منظور ایجاد ویژگی‌های جنسی ثانویه مورد نظر، هدف درمان محسوب می‌شود. پس از هورمون درمانی غالباً جراحی موسوم به جراحی تغییر جنسیت برای تغییر دادن سینه‌ها و اندام‌های تناسلی انجام می‌شود تا ظاهر متناسب با جنسیت جدید پدید آید.
هورمون درمانی پس از جراحی باید ادامه داده شود تا از بروز عوارض مرتبط با عدم تولید هورمون جنسی مانند شکنندگی استخوان (پوکی استخوان) یا ناراحتی قلبی زودرس پیشگیری شود.
درمان زنان تراجنسی
هورمون درمانی استاندارد زنان تراجنسی عموماً استرایدول والرات است. مقدار مصرف دارو به مرور زمان پس از سه ماهه نخست درمان افزایش می‌یابد. آنالوگ هورمون آزاد کننده گنادوتروپین نیز برای توقف تستوسترون مورد استفاده قرار می‌گیرد. بیمار باید برای جبران افزایش تستوسترون در دو هفته نخست درمان روزی یک نوبت سیپروترون استات مصرف کند.
تجویز اتینیل استرادیول یا پریمارین نیز یکی از درمان‌های متداول است؛ البته لازم به ذکر است که بررسی میزان اثرگذاری این داروها نسبت به استرادیول والرت دشوارتر است و احتمال ابتلا به ترومبوز وریدهای عمقی را افزایش می‌دهد.
درمان مردان تراجنسی
درمان با تستوسترون برای مردان تراجنسی با تجویز 4 هفته‌ای مقدار معینی از استر انانتات تستوسترون شروع می‌شود و مقدار دارو هر 3 تا 4 ماه یک بار افزایش می‌یابد، اما مقدار اولیه معمولاً متناسب با متوقف ساختن قاعدگی در نظر گرفته می‌شود. هدف از درمان، رساندن این است که یک هفته پس از تزریق میزان تستوسترون به میزان طبیعی موجود در بدن مردان برسد. استفاده از پچ‌های تستوسترون یا داروهای با اثر طولانی مدت مانند ایمپلنت‌های تستوسترون یا تزریق‌های طولانی اثر روش‌های دیگری هستند که همگی با هدف رساندن میزان تستوسترون به بازه طبیعی مردانه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اثرهای جانبی و عوار ض احتمالی درمان
اگرچه درمان به ندرت با اثرهای جانبی همراه است، اما بهتر است بیمار از عوارض احتمالی آگاهی کامل داشته باشد.
زنان تراجنسی پس از درمان ممکن است با اثرهای جانبی زیر مواجه شوند:
- بیماری ترومبو آمبولی (ترومبوز وریدهای عمقی و آمبولی ریوی): میزان شیوع ترومبوز وریدهای عمقی در بیماران ترانس حدود 6% است. این آمار در چنین جامعه نوپیدایی 20 برابر بیشتر از جامعه معمولی است. اکثر این موارد در طول دو سال نخست درمان بروز می‌یابد.
- سرطان سینه
- هیپرپرولاکتینمی (افزایش هورمون پرولاکتین)
- عملکرد غیرطبیعی کبد
- باروری
مردان تراجنسی پس از درمان ممکن است با اثرهای جانبی زیر مواجه شوند:
- پلی سیتمی: جایگزینی تستوسترون گاهی منجر به غلیظ شدن خون می‌شود که به نوبه خود خطر حمله قلبی را افزایش می‌دهد.
- عملکرد غیرطبیعی کبد
- بدخیمی بیماری‌های زنانه
