سندرم پیش از قاعدگی (pms) اختلالی است که علائم فیزیکی و رفتاری بیمار با یک الگوی چرخهای بروز میکند. این علائم 1-2 هفته قبل از قاعدگی ظاهر میشود و با شروع قاعدگی بهبود مییابد. ماهیت و شدت این علائم متفاوت است. اگر علائم شما آنقدر شدید است که فعالیتهای روزانه را مختل میسازند، با پزشک خود در مورد گزینههای درمان مشورت کنید.
اگر چه علت سندرم پیش از قاعدگی (pms) ناشناخته است، اما الگوی چرخهای آن که به موازات سیکل قاعدگی وجود دارد، در مطالعه تغییرات هورمونی، توجه اصلی را به خود اختصاص داده است. گمان میرود که این تغییرات هورمونی همراه با فاکتورهای دیگر در سیستم عصبی و همچنین محیط زیست، آغازگر علائم این سندرم هستند.
مشکل دیگری که ممکن است برای برخی از زنان پیش آید، خونریزی واژینال است که بین دورههای قاعدگی زنان رخ میدهد. علت لکه بینی یا خونریزی غیرطبیعی رحم، عدم تعادل در هورمونهای جنسی است.
عوامل خطر
بروز سندرم پیش از قاعدگی (pms) ممکن است همراه با عوامل خطر ذکر شده در زیر باشد. با این حال، هرچه عوامل خطر شما بیشتر باشد، احتمال ابتلای شما به سندرم پیش از قاعدگی بیشتر است. اگر شما دارای تعدادی از این عوامل خطر هستید، از پزشک خود بپرسید که چه اقداماتی را میتوانید برای کاهش این خطر انجام دهید.
- سن: سندرم پیش از قاعدگی در زنان بین سنین 25-40 ساله، شایعتر از سایر زنان است.
- عوامل روانی: برای زنانی که مبتلا به افسردگی هستند، احتمال ابتلا به سندرم پیش از قاعدگی بیشتر از کسانی است که افسردگی ندارند. داشتن یک اختلال شخصیتی نیز ممکن است خطر ابتلا به سندرم پیش از قاعدگی را افزایش دهد.
- استرس: تصور میشود که استرس نقش مهمی در تشدید علائم این سندرم دارد.
- عوامل تغذیهای: پایین بودن سطح ویتامینهای خاص و مواد معدنی (به عنوان مثال، منیزیم، منگنز، ویتامین E)، خطر ابتلای زنان به سندرم پیش از قاعدگی را افزایش میدهد. در زنانی که بیشترغذاهای شور مصرف میکنند، خطر ابتلا به این سندرم بالاتر است. این نوع تغذیه میتواند به احتباس مایعات منجر شود. یک رژیم غذایی حاوی مقادیر زیادی از قندهای ساده (برای مثال، آب نبات، نوشیدنیهای شیرین) ممکن است موجب تغییرات خلق و خو و خستگی شود.
علائم ونشانههای سندرم پیش از قاعدگی
سندرم پیش از قاعدگی با بروز علائم فیزیکی و احساسی مشخص میشود که در یک چرخه منظم، 1-2 هفته قبل از شروع قاعدگی رخ میدهد و با آغاز خونریزی قاعدگی، بهبود مییابد. این علائم میتواند بسیار ناراحت باشد و ممکن است شامل:
- تحریک پذیری
- نوسانات خلقی
- اضطراب
- افسردگی
- اعتماد به نفس پایین
- مشکل در تمرکز
- مشکلات خواب
- تغییرات اشتها (هوس قند و/ یا نمک؛ پرخوری)
- افزایش وزن
- خستگی
- نفخ
- سردرد
- تورم و حساسیت به لمس سینهها
- تپش قلب
- احساس سبکی در سر
- ناراحتی معده و روده
- دردهای عضلانی
اگرچه علائم سندرم قبل از قاعدگی ممکن است متفاوت باشد، اما شایعترین شکایات عبارتند از:
- تحریک پذیری
- كمر درد
- دردهای عضلانی
- نفخ
تشخیص سندرم پیش از قاعدگی (pms)
از آنجا که سندرم پیش از قاعدگی (pms) شامل طیف گستردهای از علائم و نشانههاست، انجام یک تشخیص خاص ممکن است دشوار باشد. بنابراین، ثبت علائم جسمی و روحی ماهانه خود ضروری است. این کار در تشخیص دقیق این سندرم به پزشک شما کمک خواهد کرد. علائم آن به احتمال زیاد 1-2 هفته قبل از عادت ماهانه شما رخ میدهد. اگر این علائم هر ماه تقریباً در زمان ثابتی رخ میدهد، به احتمال زیاد این بیماری، همان سندرم پیش از قاعدگی است.
پزشک در مورد علائم و تاریخچه پزشکی از شما سوالاتی خواهد پرسید. توجه به زمان بروز علائم شما و تأثیر آن بر فعالیتهای روزانه بسیار مهم است. احتمالاً یک پرسشنامه و یا یک نمودار برای پیگیری علائم و شکایات جسمی و روحی به شما داده خواهد شد.
یک معاینه کامل فیزیکی، میتواند اطلاعات مهمی را در اختیار پزشک قرار دهد. اگر چه هیچ نتیجه و یافتهای برای تشخیص قطعی سندرم پیش از قاعدگی وجود ندارد، اما پزشک شما به دنبال نشانههایی خواهد بود که ممکن است نشان دهنده عوارض دیگر باشد، از جمله اختلالات تیروئید، دیابت، سندرم خستگی مزمن، اندومتریوز، یائسگی (اگر شما بیش از 40 سال دارید)، یا عوارض جانبی دارویی.
گاهی اوقات یک عارضه زمینهای روحی و روانی ممکن است وجود داشته باشد. علائم این سندرم ممکن است در طی مرحله قبل از قاعدگی شما بدتر شود. غربالگری برای افسردگی، اضطراب و یا سایر عوارض روحی و روانی ممکن است توصیه شود.
روشهای درمان سندرم پیش از قاعدگی
بسیاری از روشهای درمان برای تسکین علایم پیش از قاعدگی امتحان شده است. اما هیچ روش درمانی یافت نشده است که دارای تاثیر دائمی برای تمام علائم آن باشد. با این حال، درمان یک یا دو علائم ممکن است شدت کلی سندرم را کاهش دهد.
استراتژی درمان اولیه شامل تغییر در شیوه زندگی است. استراتژیهای درمان ثانویه فقط زمانی اعمال میشوند که علائم پیش از قاعدگی شما در عرض 2-3 ماه پس از ایجاد تغییرات در شیوه زندگی بهبود نیابد. درمان ثانویه ممکن است شامل مکملهای غذایی، داروها، روان درمانی، طب جایگزین و مکمل باشد.
درمان ثانویه بر کاهش یا رفع علائم جسمی، عاطفی و رفتاری سندرم پیش از قاعدگی متمرکز است و ممکن است شامل:
داروها
اگر نشانههای سندرم پیش از قاعدگی پس از 2-3 ماه اعمال تغییر در شیوه زندگی، بهبود نیابد، پزشک شما ممکن است درمان دارویی را به شما توصیه کند. داروهای زیر ممکن است برای درمان علائم پیش از قاعدگی استفاده شود:
قرصهای خوراکی ضد بارداری:
- ترکیبی از استروژن و پروژسترون
- پروژسترون تنها
- مهارکنندههای بازجذب سروتونین انتخابی (SSRI)
- سیتالوپرام
- فلووکسامین
- پاروکستین
- فلوکستین
- سرترالین
بنزودیازپینها:
- آلپرازولام
- لورازپام
از آنجا که قرصهای ضد بارداری هورمونی باعث سرکوب تخمکگذاری میشود، ممکن است قادر به کاهش سندرم پیش از قاعدگی در بسیاری از زنان شود. با توجه به سابقه پزشکی و عوامل خطر شما، پزشک ممکن است قرصهای ضد بارداری خوراکی ترکیبی (شامل هر دو هورمون استروژن و پروژسترون) و یا یک قرص ضد بارداری پروژسترون را برای شما تجویز کند.
مهارکنندههای بازجذب سروتونین (SSRI)، غلظت انتقال دهنده عصبی سروتونین در مغز را تحت تأثیر قرار میدهند. این دارو برای در درمان اختلال ملال پیش از قاعدگی (PMDD)، (فرم غیر معمول و شدید سندرم پیش از قاعدگی) استفاده میشود. این دارو میتواند به از بین بردن افسردگی، تحریکپذیری و برخی از علائم و نشانههای فیزیکی کمک کند. مهارکنندههای بازجذب سروتونین همچنین ممکن است برای زنانی که مبتلا به سندرم پیش از قاعدگی شدید هستند، اماعارضه PMDD در آنها تشخیص داده نشده، مفید و موثر باشد.
مهارکنندههای بازجذب سروتونین (SSRI) برای تسکین علایم افسردگی ناشی از سندرم پیش از قاعدگی، دارای عملکرد بسیار سریعتری نسبت به علائم و نشانههای افسردگی ماژور هستند. به همین دلیل، تشخیص صحیح آن توسط پزشک، اهمیت بسزایی دارد. بسته به وضعیت شما، ممکن است شما تنها نیاز به مصرف داروهای SSRI در طول دوره 2 هفته قبل از قاعدگی خود داشته باشید.
تغییر در شیوه زندگی
اولین گام در مدیریت سندرم پیش از قاعدگی، تنظیم و حفظ یک شیوه زندگی سالم است. این تغییرات شامل پیروی از یک رژیم غذایی متعادل، ورزش، کنترل استرس و احتمالاً مصرف ویتامینهای مکمل و مواد معدنی است.
پیروی از یک رژیم غذایی سالم
از یک رژیم غذایی حاوی مقدار کمتری از چربیهای اشباع و غنی از غلات کامل، میوهها و سبزیجات پیروی کنید. مصرف کافئین، الکل، نمک و شکر را حدود 2 هفته قبل از شروع دوره قاعدگی خود کاهش دهید. همچنین مقدار زیادی مایعات مانند آب بنوشید.
تغییر چشمگیر در میزان وزن شما میتواند بر عادت ماهیانهتان تأثیر بگذارد. افزایش وزن میتواند در بنیه و توانایی بدن برای تخمکگذاری که چرخه قاعدگی شما را کنترل میکند، تأثیرگذار باشد. کاهش وزن میتواند به بهبود وضعیت عادت ماهیانه نامنظم و عقب افتادن پریود کمک کند اما کاهش شدید و ناگهانی وزن هم ممکن است به بروز عادت ماهیانه نامنظم منتهی شود.
ورزش منظم
مطالعات نشان دادهاند که زنانی که حداقل 3 بار در هفته در ورزشهای هوازی ملایم شرکت میکنند، علائم قبل از قاعدگی آنها کمتر از زنانی است که ورزش نمیکنند.
تلاش برای کاهش استرس خود
سطح بالایی از استرس موجب بدتر شدن علائم پیش از قاعدگی شما میشود. علاوه بر کاهش سطح کلی استرس خود، شما باید در طول هفته قبل از شروع قاعدگی، استراحت و تمدد اعصاب بیشتری داشته باشید.
مصرف ویتامین و مواد معدنی
در برخی موارد، ویتامین و مواد معدنی ممکن است به کاهش علائم پیش از قاعدگی کمک کند. با پزشک خود و یا یک متخصص تغذیه برای تشخیص نیاز به مصرف مکمل، مشورت کنید.
