نمونه‌برداری از ندول غده تیروئید fna

تشخیص سرطان تیروئید ممکن است برای شما خیلی ترسناک به نظر برسد، اما آگاهی کامل از آنچه که در جریان آزمایش تشخیص این سرطان اتفاق می‌افتد و شیوه صحیح انجام این عمل، اهمیت زیادی در دستیابی به بهترین نتایج ممکن از درمان را دارد. یکی از مهم‌ترین مراحل در درمان این بیماری، اقدام زود هنگام و سریع در انجام نمونه‌برداری تشخیصی می‌باشد.

روشی که امروزه در حال تبدیل شدن به رایج‌ترین روش مورد استفاده در آزمایش سرطان تیروئید می‌باشد، روش آسپیراسیون (استنشاق) سوزن کوچک یا FNA نام دارد. معمولاً نمونه‌برداری به منظور تشخیص سرطانی بودن یک بافت به روش بیوپسی انجام می‌گیرد. در این روش، قسمتی از بافت ناحیه‌ای که مشکوک به وجود سرطان است، از طریق جراحی برداشته شده و برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. در مورد سرطان تیروئید ترجیحاً از روش بیوپسی رشته‌ای استفاده می‌شود. نمونه‌برداری از تیروئید به روش بیوپسی یک مرحله بسیار مهم از تشخیص سرطانی بودن یا نبودن غده تیروئید به شمار می‌رود.

روش FNA که تحت عنوان بیوپسی با سوزن ریز هم شناخته می‌شود، روشی است که برای نمونه‌برداری از توده‌ها و برآمدگی‌ها در نقاط مختلف بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد. پزشک متخصص بیماری‌های گوش و حلق و بینی می‌تواند با استفاده از این روش، مقدار کافی از بافت ناحیه مورد نظر را برای بررسی‌های میکروسکوپی بردارد و از آن برای تشخیص دقیق بیماری‌ها و عوارض مختلفی از قبیل التهاب و یا حتی سرطان استفاده کند. همچنین از روش FNA در تشخیص عوارض مربوط به بافت‌ها و اندام‌های زیر استفاده می‌شود:

• غده تیروئید
• غدد لنفی گردن
• کیست‌های ناحیه گردن
• غدد بزاقی (شامل غدد پاروتید یا بناگوشی و غده ساب مندیبولار یا زیر زبانی)
• داخل دهان
• هر گونه برآمدگی که توسط بیمار احساس شود.
• توده‌ها و برآمدگی‌هایی که در آزمایش‌های عکسبرداری (از قبیل اولتراسوند) مشاهده می‌شوند، حتی اگر احساس نشوند.

علت انجام نمونه‌برداری تیروئید به روش FNA چیست؟

شایع‌ترین دلیل برای آنکه یک فرد نمونه‌برداری تیروئید به روش FNA را انجام دهد، آن است که علت به وجود آمدن توده یا برآمدگی (که ندول هم نامیده می‌شود) بر روی غده تیروئید او مشخص شود. مشاهده ندول و گره تیروئید توسط شما یا پزشک شما ممکن است به خاطر عوامل زیر باشد:

• شما یک برآمدگی در قسمت جلوی گردن خود در ناحیه غده تیروئید احساس می‌کنید.
• شما به ورم عمومی در ناحیه تیروئید دچار شده‌اید و پزشک، شما را برای انجام آزمایش عکسبرداری اولتراسوند معرفی کرده است و در این آزمایش یک یا چند ندول در غده تیروئید شما مشخص نشان داده شده است.
• شما به منظور عکسبرداری برای یک دلیل دیگر مراجعه کرده‌اید و در نتایج عکسبرداری شما، وجود مشکلی در غده تیروئید هم مشخص شده است. رایج‌ترین آزمایش‌هایی که وجود ندول‌ها بر روی غده تیروئید را نشان می‌دهد، عبارتند از:
  • اولتراسوند از ناحیه گردن
  • سیتی اسکن از ناحیه گردن و یا سیتی اسکن PET از تمام بدن
  • تصویربرداری با داروهای هسته‌ای (رادیواکتیو) از تیروئید

مزایای نمونه‌برداری از تیروئید به روش FNA چیست؟

عمل FNA یک عمل کم خطر و بدون عوارض است که می‌توان آن را در مدت زمان کوتاهی به صورت یک عمل یک روزه بر روی هر فرد انجام داد. در اغلب موارد شما می‌توانید یک ساعت بعد از انجام این عمل به سراغ فعالیت‌ها و امور روزمره خود بازگردید، البته به شرط آنکه فعالیت‌ها شدید و تنش‌زا نباشد. نتیجه آزمایش FNA در اغلب موارد می‌تواند برای پزشک شما مشخص کند که آیا ندول مورد نظر سرطانی است یا خیر، اما گاهی از اوقات برای این منظور لازم است که دو عمل FNA انجام گیرد.

چگونه باید برای عمل FNA تیروئید آماده شد؟

عمل FNA تیروئید برای اغلب افراد به صورت یک عمل یک “روزه” انجام می‌شود. این عمل حدود نیم ساعت زمان می‌برد و بعد از آن هم بیمار باید به مدت کوتاهی تحت نظر باشد تا زمان کوتاه ریکاوری را به طور کامل طی کند و بتواند از بیمارستان یا مرکز رادیولوژی ترخیص شود. بعد از ترخیص از بیمارستان، شما می‌توانید فعالیت‌های عادی، و البته غیر تنش‌زا، را از سر بگیرید.

شما می‌توانید قبل و بعد از انجام این عمل به صورت عادی بخورید و بنوشید. برای انجام این عمل، شما نیازی به بیهوشی عمومی که در آن به طور کامل بیهوش شوید، نخواهید داشت، اما ممکن است از یک بی‌حسی موضعی برای بی‌حس کردن ناحیه‌ای که سوزن FNA در آن فرو برده می‌شود، استفاده گردد.

در همان زمانی که نوبت عمل FNA تیروئید برای شما تعیین می‌شود، لازم است که اگر داروهای رقیق کننده خون از قبیل وارفارین، کلوپیدوگرل، دابیگاتران، پراسوگرل، دی پیریدامول یا آساسانتین مصرف می‌کنید، حتماً به کلینیک اطلاع بدهید. مصرف داروهای رقیق کننده خون باید از چند روز قبل از انجام این عمل متوقف شود و یا دوز معمولی مورد مصرف شما کاهش داده شود. نکته بسیار مهم در مورد این عمل آن است که هرگز مصرف این داروها را بدون مشورت پزشک خود و کلینیکی که برای تست FNA به آن مراجعه کرده‌اید، قطع نکنید و یا دوز مصرفی خود را تغییر ندهید.  

در زمان انجام عمل FNA تیروئید چه اتفاقی می‌افتد؟

در ابتدا با استفاده از یک دستگاه اولتراسوند، موقعیت ندول یا ندول‌هایی که باید نمونه‌برداری از آن انجام شود، مشخص می‌شود و تصویر این ندول‌ها بر روی یک صفحه مخصوص به نمایش در می‌آید.

معمولاً در زمان انجام این عمل، شما بر روی یک تخت مخصوص معاینه می‌خوابید. گردن شما با یک محلول ضدعفونی کننده شستشو داده می‌شود. در بعضی از موارد، یک ماده بی‌حسی موضعی هم به ناحیه مورد نظر تزریق می‌شود تا پوست آن قسمت قبل از فرو بردن سوزن FNA بی‌حس شود. سپس یک سوزن بسیار ریز با کمک تصاویر اولتراسوند از روی پوست شما به سمت غده تیروئید هدایت می‌شود، به طوری که موقعیت این سوزن را در هر لحظه می‌توان بر روی تصاویر اولتراسوند مشاهده کرد. وقتی که سوزن به ندول هدف رسید، چند بار به آرامی به اندازه چند میلی‌متر به عقب و به جلو حرکت داده می‌شود تا یک نمونه کوچک از بافت ندول را بگیرد و سپس سوزن به آرامی خارج می‌شود. اگر بر روی غده تیروئید شما بیشتر از یک ندول وجود داشته باشد، ممکن است لازم باشد که این کار برای هر یک از ندول‌ها دوباره تکرار شود. به این ترتیب انجام این عمل پایان می‌یابد. سوراخی که در اثر فرو کردن سوزن در گردن شما ایجاد شده است، به مدت چند دقیقه کمپرس (فشرده) می‌شود تا خونریزی احتمالی آن متوقف شود. همچنین ممکن است یک بسته یخ روی گردن شما گذاشته شود تا به کاهش ورم و خونریزی احتمالی کمک کند.

بعد از اتمام نمونه‌برداری تیروئید به روش FNA و قبل از آنکه کلینیک را ترک کنید، راهنمایی‌های لازم در مورد اقداماتی که باید انجام دهید و یا نباید انجام دهید به شما ارائه می‌شود. گزارش کامل این آزمایش و نتایج آن توسط پزشک پاتولوژیست (آزمایشگاه) برای پزشک خود شما فرستاده می‌شود و سپس پزشک شما در مورد نتایج با شما بحث خواهد کرد.

نتیجه نمونه‌برداری تیروئید به روش FNA چه زمانی مشخص می‌شود؟

نتایج

 طبیعی

هنگامی است که بافت تیروئید، طبیعی به نظر می‌رسد و سلول‌ها در زیر میکروسکوپ حالت سرطانی نداشته باشند.

غیر طبیعی

نتایج غیر طبیعی در آزمایش نمونه‌برداری از تیروئید می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• منتشر شدن بیماری‌های تیروئید از قبیل گواتر یا تیروئیدیت (التهاب تیروئید)
• وجود تومورهای غیر سرطانی
• سرطان تیروئید

آزمایش FNA تیروئید چه مدت طول می‌کشد؟

انجام این عمل به طور کامل در حدود نیم ساعت زمان می‌برد و بعد از آن هم ممکن است مدت کوتاهی را تحت نظر باشید.

آیا عمل FNA تیروئید، عوارض جانبی دارد؟

ممکن است به خاطر فرو بردن سوزن در گردن شما، کمی درد، ورم و حتی خون ‌مردگی جزئی در این ناحیه به وجود بیاید که کاملاً عادی است. داروهای مسکن معمولی مانند پانادول یا پانادئین را می‌توان برای تسکین درد مصرف کرد. البته درد و ورم این ناحیه ظرف 48 ساعت بعد از عمل برطرف می‌شود.

بعد از انجام عمل FNA، خودداری از انجام فعالیت‌های سنگین به خصوص فعالیت‌هایی که مستلزم خم شدن یا فشار وارد کردن بر روی سر (مانند بلند کردن اجسام سنگین) می‌باشد، اهمیت بسیار زیادی دارد، زیرا انجام این فعالیت‌ها می‌تواند منجر به افزایش احتمال خونریزی داخلی و ورود خون به غده تیروئید شود.

مشاهده عوارضي از قبيل تغيير تن صدا، درد شديد، ورم کل گردن، سخت شدن تنفس و مشکل در بلعيدن غذا بعد از عمل FNA تيروئيد، غير طبيعي است و در صورتي که هر کدام از اين عوارض براي شما به وجود بيايد، حتماً بايد با بيمارستان و يا مرکز راديولوژي که عمل خود را در آنجا انجام داده‌ايد، تماس بگيريد و به آنها اطلاع بدهيد. اگر بعد از انجام عمل FNA مشکل تنفسي پيدا کرديد و نمي‌توانيد به راحتي نفس بکشيد، بايد فوراً به بخش اورژانس در نزديک‌ترين بيمارستان مراجعه کنيد.