تیروئید یک غده پروانه‌ای شکل کوچک است که در پایین گردن قرار دارد. غدد تیروئید هورمون‌های (T3 وT4) را تولید میکنند که به تنظیم عملکرد سایر اندام‌ها کمک میکنند. تیروئید به تنظیم چگونگی سوخت و ساز بدن (پردازش) غذایی که می‌خورید کمک و دمای کلی بدن را کنترل میکند. هورمون‌های تیروئید همچنین در حفظ تولید بدن و استفاده از سایر هورمون‌ها و مواد شیمیایی مهم هستند. هر گونه اختلال در این هورمون‌ها از جمله کم کاری و یا پرکاری تیروئید، التهاب غدد، تشکیل توده‌های سرطانی و … منجر به علائم متعددی میشود که برای فرد خوشایند نیست. اگرچه اثرات بیماری تیروئید می‌تواند ناخوشایند باشد، اما در صورت تشخیص و درمان صحیح ، می‌توان بسیاری از مشکلات تیروئید را به خوبی کنترل کرد.
متخصصان غدد، پزشکانی هستند که در سیستم غدد درون ریز از جمله غده تیروئید تخصص دارند.بسیاری از متخصصین غدد تخصص خود را در یک شاخه مانند تیروئید، تکمیل میکنند. بنابراین، متخصص تیروئید با دانش بیشتری در این زمینه می‌تواند بسته به شرایط بیمار، دارو تجویز کند یا عمل جراحی را توصیه کند
جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی مشکلات و درمان تیروئید و یا رزرو نوبت در کلینیک فوق تخصصی غدد با شماره تلفن‌های 22877796-021 و 22894108-021 تماس حاصل فرمایید.
در چه صورت باید به متخصص تیروئید مراجعه کرد؟
در هر صورت بروز هر گونه اختلال در غده‌ی تیروئید پزشک ممکن است شما را برای تشخیص درست و درمان مناسب‌تر به متخصص تیروئید ارجاع کند. در صورت داشتن علائم و اختلالات زیر باید به متخصص تیروئید مراجعه کرد:
پر کاری تیروئید
یکی از دلایلی که پزشک شما را به متخصص تیروئید ارجاع میدهد، پر کاری تیروئید در تست شما است. منظور از پر کاری تیروئید این است که مقدار بسیار زیاد هورمون تیروئید وارد خون میشود که سطح متابولیسم بدن را افزایش خواهد داد. پر کاری تیروئید باعث به وجود آمدن برخی از علائم از قبیل احساس گرما، افزایش تنفس، تپش قلب و لرزش بدن، کاهش وزن و ریزش موها میشود اما گاهی اوقات افراد مبتلا به پر کاری تیروئید دچار خستگی و ضعف نیز خواهند شد. پزشک برای تشخیص پر کاری تیروئید درخواست آزمایش خون را میدهد و گاهی اوقات نیز برای تشخیص علت پرکار شدن غده تیروئید انجام اسکن تیروئید ضروری است. بیماری گریوز که شایع ترین علت پر کاری غده تیروئید است یک اختلال خود ایمنی محسوب میشود که در این اختلال، آنتی بادی‌های موجود در خون به تحریک غده تیروئید می‌‌پردازند تا هورمون تیروئید بیشتری را تولید کند. متخصص تیروئید برای درمان این عارضه دارو برای بیمار تجویز میکند که این داروها باعث کم کار شدن غده تیروئید خواهند شد. گاهی اوقات بیماری گری پس از درمان وارد فاز غیر فعال میشود اما معمولاً پس از یک دوره مجدداً عود خواهد کرد. در افرادی که بیماری گریوز وارد فاز غیر فعال نمی‌شود باید از روش‌های درمانی دائمی استفاده نمود. پزشک بدین منظور از ید رادیو اکتیو استفاده میکنند که به طور دائمی باعث کاهش فعالیت غده تیروئید خواهد شد و بیمار به مکمل هورمون تیروئید نیاز خواهد داشت. یکی دیگر از علل شایع پر کاری غده تیروئید التهاب آن است که از این اختلال تحت عنوان تیروئیدیت یاد میشود. این بیماری به اشکال مختلف به وجود می‌‌آید که در بخش زیر به آنها اشاره می‌کنیم. پر کاری تیروئید دلایل متعددی دارد که برخی از آنها خیلی شایع نیستند و به همین دلیل در این مقاله به بررسی این دلایل نمی‌پردازیم.
کم غده تیروئید
از دلایل دیگری که باید به متخصص تیروئید رجوع کرد، کم کاری تیروئید در نتایج تست خون است. منظور از کم کاری غده تیروئید این است که مقدار بسیار کمی‌هورمون تیروئید وارد خون میشود که این امر منجر به کاهش متابولیسم بدن خواهد شد. شایع ترین علت کم کاری غده تیروئید تخریب خود ایمنی غده تیروئید است. سایر علل کم کار شدن تیروئید عبارتند از دریافت ید رادیواکتیو، عمل جراحی برای خارج کردن غده تیروئید، پرتو درمانی سر و گردن و مصرف برخی داروهای خاص. علائم و نشانه‌های کم کاری تیروئید عبارتند از خستگی، احساس سرما، افزایش وزن، خشکی پوست، یبوست و تورم صورت یا مچ پا. این علائم و نشانه‌ها به تدریج به وجود می‌‌آیند و معمولاً در مراحل اولیه تشخیص داده نخواهند شد. پزشک برای تشخیص کم کاری تیروئید درخواست انجام آزمایش خون را میدهد و گاهی اوقات برای تشخیص قطعی درخواست آزمایش کامل هورمون تیروئید را خواهد داد.
در برخی موارد کم کاری غده تیروئید یک اختلال موقت است اما معمولاً دائمی می‌باشد و بیمار به مصرف مکمل هورمون تیروئید نیاز خواهد داشت. متخصص تیروئید برای درمان این عارضه مصرف روزانه قرص لووتیروکسین را تجویز میکند که با نتایج ماندگار و موثر همراه است. گاهی اوقات پزشک تجویز سایر انواع هورمون تیروئید نیز می‌پردازد اما معمولاً کنترل کردن سطح این هورمون‌ها در خون کار دشواری است.
التهاب غده تیروئید
منظور از تیروئیدیت، التهاب غده تیروئید است که این اختلال می‌تواند در برخی موارد باعث افزایش موقت سطح هورمون تیروئید در خون شود. تیروئیدیت در برخی موارد می‌تواند باعث تخریب دائمی غده تیروئید شود که در نهایت سطح هورمون تیروئید را کاهش میدهد و بیماری کم کاری تیروئید را به دنبال خواهد داشت. تیروئیدیت هاشیموتو شایع ترین نوع التهاب غده تیروئید است و یک بیماری خود ایمنی و دائمی محسوب میشود که به تدریج باعث آسیب دیدگی غده تیروئید خواهد شد. این اختلال به طور دائمی باعث کاهش سطح هورمون تیروئید میشود. متخصص تیروئید برای تشخیص این اختلال درخواست انجام آزمایش آنتی بادی پروکسی داز تیروئید را خواهد داد. در حال حاضر هیچ راهی برای پیشگیری از کاهش عملکرد غده تیروئید وجود ندارد به این ترتیب در صورتی که سطح هورمون تیروئید کاهش پیدا کند مصرف مکمل هورمون تیروئید تنها راه حل موجود برای بهبود این اختلال در نظر گرفته میشود.
سایر اشکال التهاب غده تیروئید به صورت بدون درد، دردناک یا پس از زایمان خود را نشان می‌دهند. سایر اشکال آن شیوع کمتری دارند. هر یک از این اختلالات می‌توانند به طور موقت باعث افزایش سطح هورمون تیروئید شوند که تا چند ماه طول خواهد کشید. با این حال این دوره‌ها محدود هستند و عملکرد غده تیروئید به حالت عادی برمی‌گردد. در برخی موارد آسیب دیدگی غده تیروئید آنقدر گسترده است که هرگز به حالت عادی بر نمی‌گردد و منجر به کم کاری دائمی غده تیروئید خواهد شد و بیمار تا آخر عمر خود به مصرف مکمل هورمون تیروئید نیاز خواهد داشت.
گره‌های غده تیروئید
در صورتی که شما دچار گره تیروئیدی هستید باید به متخصص تیروئید مراجعه کنید تا به ارزیابی غده تیروئید شما بپردازد. گره‌های تیروئیدی بسیار شایع هستند و با بالا رفتن سن احتمال به وجود آمدن آنها افزایش خواهد یافت. اکثر گره‌های تیروئیدی خوش خیم و غیر سرطانی هستند و معمولاً باعث به وجود آمدن هیچ گونه مشکلی نخواهند شد اما حدود ۵ تا ۱۰ درصد از آنها سرطانی هستند. گره‌های تیروئیدی اغلب به کمک سونوگرافی تشخیص داده می‌شوند اما در برخی موارد آنقدر بزرگ هستند که در هنگام معاینه تشخیص داده میشود. پزشک برای تشخیص سرطانی بودن گره تیروئیدی اقدام به نمونه برداری از آن خواهد کرد و این کار فقط در مواردی که گره تیروئیدی بزرگتر از یک و نیم سانتی متر است یا در هنگام انجام سونوگرافی ویژگی‌های غیرعادی آن تشخیص داده شده است، انجام خواهد شد.
در صورتی که گره تیروئید خوش خیم باشد معمولاً بیمار به درمان نیاز ندارد با این حال اگر گره تیروئیدی بزرگ شود باعث به وجود آمدن برخی علائم و نشانه‌ها از قبیل احساس فشار در ناحیه گردن، کلفت شدن صدا یا اختلال در تنفس و بلع خواهد شد. در صورت بروز چنین اختلالی باید به کمک عمل جراحی به خارج کردن گره تیروئیدی پرداخت. در حال حاضر هیچ گونه دارویی نمی‌تواند به کوچک کردن گره تیروئیدی کمک کند. در صورتی که متخصص تیروئید به این نتیجه برسد گره تیروئیدی سرطانی شده است باید به کمک عمل جراحی آن را تخلیه کند.
سرطان تیروئید
سرطان تیروئید پنجمین سرطان شایع در زنان است و شانزدهمین سرطان شایع در سراسر جهان محسوب میشود. برای درمان این اختلال باید به متخصص تیروئید مراجعه کرد تا اقدامات درمانی لازم را انجام دهد. این اختلال به راحتی قابل درمان است و به ندرت باعث مرگ میشود. سرطان غده تیروئید به دو دسته شایعه تقسیم میشود که معمولاً جزو اختلالات گرید پایین محسوب می‌شوند و به سرعت منتشر نخواهد شد. در برخی موارد نادر این اختلال حالت تهاجمی پیدا میکند و به سایر نقاط بدن متاستاز خواهد داد.
معمولاً متخصص تیروئید برای تشخیص این اختلال اقدام به نمونه برداری خواهد کرد. برای درمان سرطان تیروئید جابری جراحی توصیه میشود اما گاهی اوقات بیمار به روش‌های درمانی دیگری از قبیل ید درمانی نیاز خواهد داشت. بهترین روش برای درمان این اختلال توسط متخصص سرطان تیروئید، متخصص غدد، متخصص آنکولوژی و جراح سر و گردن مشخص میشود.
افراد باردار یا افرادی که قصد بارداری دارند
افرادی که دچار اختلالات تیروئیدی هستند باید با عوارض بیماری خود بر بارداری و بالعکس آشنا شوند. این مسئله در خصوص افرادی که دچار کم کاری تیروئید هستند اهمیت بیشتری دارد. بارداری باعث تغییرات چشمگیر در سطح هورمون‌های بدن میشود. در صورتی که شما باردار هستید یا قصد بارداری دارید باید به متخصص غدد یا متخصص تیروئید مراجعه کنید تا به ارزیابی غده تیروئید شما بپردازد و در صورت مشاهده هر گونه اختلالی اقدامات لازم برای درمان آن را انجام دهد. برخی از زنان در دوران بارداری به ۲۵ تا ۵۰ درصد هورمون تیروئید بیشتری نیاز دارند. یکی دیگر از دلایل مراجعه به متخصص غدد در دوران بارداری این است که درمان نکردن کم کاری غده تیروئید ریسک سقط جنین را افزایش میدهد.
