بیماری دیابت انواع مختلفی دارد که برخی از آنها شایع‌تر از انواع دیگر هستند. به‌طور کلی شایع‌ترین نوع دیابت در جمعیت عمومی افراد، دیابت نوع 2 است که اغلب از پری‌دیابت شروع می‌شود و پیشرفت می‌کند.
دیابت نوع 1 بیشتر در کودکان و در هنگام بارداری رایج است. نوعی از دیابت وجود دارد که می‌تواند در طول بارداری رخ دهد و به آن دیابت بارداری می‌گویند.
قند و دیابت ملیتوس (دیابت شیرین)
تمام انواع دیابت ملیتوس یک مشخصه مشترک دارند. به‌طور معمول بدن قندها و کربوهیدرات‌هایی که شما می‌خورید (که گلوکز نام دارند) را تجزیه می‌کند. گلوکز سوخت موردنیاز سلول‌های بدن را فراهم می‌کند؛ اما سلول‌ها به انسولین نیاز دارند؛ انسولین هورمونی است که در جریان خون قرار دارد و گلوکز را می‌گیرد و با استفاده از آن انرژی موردنیاز بدن را تولید می‌کند. کسانی که به دیابت مبتلا هستند بدنشان انسولین کافی تولید نمی‌کند یا نمی‌تواند از انسولین تولیدشده استفاده کند؛ شاید هم ترکیبی از این دو مشکل را داشته باشند.از آنجا که سلول‌ها نمی‌توانند گلوکز را مصرف کنند، گلوکز در خون باقی می‌ماند. بالا رفتن سطح گلوکز خون می‌تواند به رگ‌های خونی کوچک در کلیه‌ها، قلب، چشم‌ها و سیستم عصبی آسیب وارد کند. به همین دلیل است که دیابت اگر درمان نشود می‌تواند در نهایت باعث بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، بیماری‌های کلیوی، نابینایی و وارد آمدن آسیب به عصب‌های پاها شود.
در مورد انواع مختلف دیابت بیشتر بدانید
دیابت نوع 1
دیابت نوع 1 نوعی بیماری خودایمنی است که دیابت وابسته به انسولین نامیده می‌شود. دیابت نوع 1 ناشی از این است که بدن با آنتی‌بادی‌های خود به پانکراس حمله می‌کند. در نتیجه پانکراس افراد مبتلا به دیابت نوع 1 آسیب می‌بیند و انسولین تولید نمی‌کند.
این نوع دیابت ممکن است ناشی از یک زمینه ژنتیکی باشد. همچنین می‌تواند ناشی از سلول‌های معیوب بتا در پانکراس باشد که به طور معمول انسولین تولید می‌کنند.
دیابت نوع 1 با چند عارضه پزشکی همراه است. بسیاری از این عارضه‌ها ناشی از وارد آمدن آسیب به عروق خونی کوچک در چشم‌ها (رتینوپاتی دیابتی)، عصب‌ها (نوروپاتی دیابتی) و کلیه‌ها (نفروپاتی دیابتی) هستند. علاوه بر این، خطر ابتلا به بیماری‌های قلب و سکته نیز افزایش می‌یابد.
برای درمان دیابت نوع 1 باید انسولین مصرف کرد؛ انسولین از طریق پوست به بافت چربی زیر پوست تزریق می‌شود. روش‌های تزریق انسولین عبارتند از:
- سرنگ
- قلم انسولین که شامل کارتریج‌های از قبل پرشده و یک سوزن ظریف است.
- جت انژکتور که با استفاده از فشار هوای بالا، یک اسپری از انسولین را از طریق پوست وارد بدن می‌کند.
- پمپ انسولین که از طریق یک لوله قابل‌انعطاف متصل به یک میله که در پوست زیر شکم واقع شده، انسولین را پخش می‌کند.
جهت کسب اطلاعات کامل در زمینه‌ی انواع انسولین و نحوه تزریق آن کلیک کنید.
آزمایش‌های دوره‌ای که «آزمایش خون HbA1C» نام دارند، میزان قند خون را در حدود 6 تا 12 هفته پیش تخمین می‌زنند. این آزمایش برای کمک به تشخیص کنترل سطح کلی قند خون و خطر عوارض ناشی از دیابت ازجمله آسیب دیدن ارگان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
افراد مبتلا به دیابت نوع 1 باید تغییرات قابل‌توجهی در سبک زندگی خود ایجاد کنند که برخی از آنها عبارتند از:
- آزمایش مکرر میزان قند خون
- برنامه‌ریزی وعده‌های غذایی به‌طور دقیق
- ورزش روزانه
- مصرف انسولین و در صورت نیاز مصرف داروهای دیگر
افراد مبتلا به دیابت نوع 1 تنها در صورتی می‌توانند فعالیت‌های زندگی خود را در دراز مدت مدیریت کنند که به دقت ناظر بر میزان قند خون خود باشند، تغییرات موردنیاز را در سبک زندگی خود ایجاد کنند و به برنامه درمانی خود پایبند باشند.
دیابت نوع 2
تا کنون، رایج‌ترین نوع دیابت، دیابت نوع 2 بوده است. این نوع دیابت به نام دیابت شروع دوره بلوغ شناخته می‌شود زیرا اغلب در دوره بزرگ‌سالی آغاز می‌شود. متأسفانه افرادی که در کودکی چاق بوده و اضافه وزن داشته‌اند، در نوجوانی بیشتر به دیابت نوع 2 دچار می‌شوند. دیابت نوع 2، دیابت غیروابسته به انسولین نیز نامیده می‌شود. حدود 85 تا 95 درصد از افراد مبتلا به دیابت، به دیابت نوع 2 دچار هستند.
دیابت نوع 2 می‌تواند باعث عارضه‌های بزرگی شود، به ویژه در کوچک‌ترین عروق خونی بدن که کلیه‌ها، عصب‌ها و چشم‌ها را تغذیه می‌کنند. دیابت نوع 2 خطر ابتلا به بیماری‌های قلب و سکته را نیز افزایش می‌دهد.
پانکراس افراد مبتلا به دیابت نوع 2 معمولاً کمی انسولین تولید می‌کند، اما یا مقدار انسولین تولید شده برای نیازهای بدن کافی نیست یا اینکه سلول‌های بدن نسبت به آن مقاوم هستند. مقاومت نسبت به انسولین یا عدم حساسیت به انسولین، در درجه اول در سلول‌های چربی، کبد و عضلات رخ می‌دهد.
افرادی که چاق هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2 و مشکلات پزشکی مربوط به آن قرار دارند. با این حال می‌توان دیابت نوع 2 را با مدیریت وزن، تغذیه و ورزش کنترل کرد. دیابت نوع 2 روز به روز پیشرفت می‌کند و اغلب برای کنترل آن به داروهای دیابت نیاز است.
تست HbA1C، یک آزمایش خون است که میزان گلوکز خون در طول 6 تا 12 هفته گذشته را تخمین می‌زند. ممکن است پزشک برای بررسی تأثیر رژیم غذایی، ورزش و دارو بر کنترل سطح قند خون و جلوگیری از آسیب دیدن ارگان‌های بدن، توصیه کند که تست HbA1C را به صورت دوره‌ای انجام دهید. تست HbA1C معمولاً چند بار در سال انجام می‌شود.
دیابت بارداری
دیابت‌هایی که ناشی از بارداری فرد باشند را دیابت بارداری می‌نامند. حاملگی تا حدی منجر به مقاومت نسبت به انسولین می‌شود. این نوع دیابت اغلب در اواسط یا اواخر دوره بارداری تشخیص داده می‌شود. از آنجا که قند خون بالا در بدن مادر از طریق جفت به کودک منتقل می‌شود، برای محافظت از رشد و نمو کودک، باید دیابت بارداری را کنترل کرد.
دیابت بارداری تقریباً برای 4 درصد از زنان باردار رخ می‌دهد و معمولاً پس از زایمان خود به خود برطرف می‌شود. زنانی که در طول بارداری به دیابت بارداری دچار شده‌اند، خطر ابتلا آنان به دیابت نوع 2 در دوره‌های بعدی زندگی‌شان، 60 درصد افزایش می‌یابد. دیابت نوع 2 در هر دوره از زندگی آنان از چند هفته بعد از زایمان گرفته تا چندین ماه یا سال بعدتر رخ می‌دهد.
دیابت بارداری می‌تواند کودک و حتی بیشتر از آن مادر را به خطر بیندازد. خطراتی که کودک را تهدید می‌کنند عبارتند از: افزایش غیرمعمول وزن قبل از تولد، مشکلات تنفسی در هنگام تولد و چاقی بیشتر و خطر ابتلا به دیابت در مراحل بعدی زندگی. خطراتی که مادر را تهدید می‌کنند عبارتند از: نیاز به عمل سزارین به دلیل بزرگ بودن بیش از حد کودک و همچنین وارد آمدن آسیب به قلب، کلیه‌ها، عصب‌ها و چشم‌ها.
درمان‌های دوره بارداری عبارتند از همکاری نزدیک با تیم مراقبت سلامتی خود و رعایت موارد زیر:
- وعده‌های غذایی خود را به طور دقیق برنامه‌ریزی کنید تا مطمئن شوید که مواد غذایی مناسب بارداری بدون چربی و کالری اضافه به بدنتان می‌رسد.
- به‌طور منظم و روزانه ورزش کنید.
- افزایش وزن در طول بارداری را کنترل کنید.
- در صورت نیاز برای کنترل میزان قند خون از انسولین استفاده کنید.
پیش دیابت
مطالعات نشان داده است که شیوع اختلال در دامنه تغییرات سطح گلوکز، در گروه سنی 35 تا 65 سال حدود 17 درصد است. اختلال در تنظیم میزان گلوکز یا در دامنه تغییرات آن، با نام پری دیابت شناخته می‌شود. افراد مبتلا به پری دیابت معمولاً هیچ‌گونه علائمی ندارند؛ این نوع دیابت تقریباً همیشه قبل از اینکه فرد به دیابت نوع 2 مبتلا شود، به وجود می‌آید. با این حال عوارض مربوط به دیابت (مانند بیماری‌های قلبی) می‌تواند حتی وقتی که شخص هنوز فقط پری دیابت دارد، شروع شود و گسترش یابد.
هنگامی که دیابت نوع 2 گسترش یافت، علائمی ازجمله تشنگی غیرمعمول، نیاز مکرر به ادرار کردن، تاری دید و یا خستگی شدید بروز می‌کنند. در صورتی که لازم است برای تشخیص پری دیابت آزمایش انجام دهید، برای اطلاع از چگونگی آن توصیه‌های پزشکی را دنبال کنید. شما می‌توانید با شناخت علائم پری دیابت قبل از اینکه دیابت رخ دهد، از بروز دیابت نوع 2 جلوگیری کنید و خطر ابتلا به عارضه‌های مربوط به آن مانند بیماری‌های قلبی را کاهش دهید.
انواع دیگر دیابت
انواع دیگری از دیابت نیز وجود دارد که بسیار نادر هستند و می‌توانند ناشی از بیماری‌های خاص باشند. برای مثال بیماری‌های پانکراس، عمل‌های جراحی خاص و داروها و یا عفونت‌ها می‌توانند باعث بروز دیابت شوند. این نوع دیابت‌ها تنها حدود 1 تا 5 درصد از کل افراد مبتلا به دیابت را در برمی‌گیرد.
