دیابت یک بیماری پانکراس و گروهی از بیماریهای متابولیک است. به دلیل نقص در عملکرد و ترشح انسولین یا هر دو، مشخص می شود که گلوکز بیش از حد، در خون وجود دارد (هیپرگلیسمی نامیده می شود). انسولین توسط پانکراس ترشح میشود. این یک بیماری است که در آن توانایی بدن برای پاسخ به هورمون انسولین مختل میشود.
دیابت یک بیماری جدی و پیچیده است که می تواند کل بدن را تحت تأثیر قرار دهد. اگر مراقبت مناسب انجام نشود، می تواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارد. هیپرگلیسمیای مزمن، با اختلال عملکرد طولانی مدت و آسیب، نارسایی اعضای بدن همراه است و به ویژه بر روی چشم‌ها، اعصاب، کلیه‌ها ، قلب و رگ های خونی تأثیر منفی می‌گذارد. علائم دیابت بر اساس نوع(دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 )آن می‌تواند در افراد متغیر باشد. در ادامه‌ی مطلب تمامی علائم دیابت بطور کامل توضیح داده شده است. در صورت مشاهده‌ی این علائم و درمان نشدن آنها درطولانی مدت حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی درمان دیابت و یا رزرو نوبت در کلینیک فوق تخصصی دکتر حسین دهقان منشادی با شماره تلفن‌های 22877796-021 و 22894108-021 تماس حاصل فرمایید.
علت دیابت
علت ابتلا به دیابت کاملا مشخص نیست اما عوامل خطر زیر ممکن است احتمال ابتلا به آن را افزایش دهند:
- سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت یا سابقه شخصی ابتلا به دیابت بارداری.
- آسیب دیدگی لوزالمعده (مانند عفونت ، تومور ، جراحی یا تصادف).
- بیماریهای خودایمنی.
- سن (با افزایش سن خطر ابتلا به دیابت افزایش می‌یابد).
- استرس‌های بدنی (مانند جراحی یا بیماری).
بعضی از عوامل خطر دیابت بیشتر قابل مدیریت هستند ، از جمله:
- فشار خون بالا
- سطح غیر طبیعی کلسترول خون یا تری گلیسیرید.
- سیگار کشیدن.
- اضافه وزن داشتن.
- استفاده از داروهای خاص ، از جمله داروهای استروئیدی
علائم دیابت چیست؟
اطلاع از نحوه شناخت علائم دیابت احتمال تشخیص زودرس آن را افزایش میدهد. اگر فکر می‌کنید این علائم را دارید حتما با پزشک خود صحبت کنید:
احساس تشنگی بیش از حد معمول (پرنوشی یا استسقاء) و افزایش بیش از حد یا غیرطبیعی ادرار (پرادراری)
سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت بالا است و این باعث میشود کلیه برای جذب مجدد قند طی فرایند تصفیه خون، ادرار بیشتری تولید کند. برای جبران این مساله ، بدن سیگنال‌هایی برای رقیق کردن خون به مغز ارسال میکند که باعث احساس تشنگی خواهد شد. در حقیقت بدن ترجیح میدهد تا با مصرف بیشتر آب ، قند خون بالا را به حد نرمال برگردانده و آبی که به خاطر ادرار زیاد از دست رفته را جبران کند.
خارش پوست
کم آبی بدن همانطور که باعث احساس تشنگی و خشکی دهان میشود می‌تواند باعث خشکی و خارش پوست هم بشود.
افزایش اشتها
با افزایش سطح قند خون ، بدن سعی میکند انسولین بیشتری ترشح کند تا قند اضافی را کنترل کند. اما در دیابت نوع 2 ، مقاومت به انسولین وجود دارد و بدن در برابر عملکرد انسولین مقاومت میکند. این کمبود انرژی باعث افزایش حس گرسنگی و در نتیجه پرخوری ( گرسنگی مفرط یا افزایش اشتها) خواهد شد. مصرف غذا نمی‌تواند احساس گرسنگی را در افراد مبتلا به دیابت کنترل نشده از بین ببرد ، زیرا غذا خوردن فقط سطح بالای گلوکز خون را افزایش خواهد داد. بهترین راه برای کاهش قند خون ، ورزش کردن است. ورزش کردن تولید انسولین را تحریک کرده و به کاهش سطح قند خون کمک میکند.
احساس خستگی یا خواب آلودگی
در بیماری دیابت ، گاهی اوقات بازدهی بدن کاهش یافته و بدن قادر به استفاده از گلوکز برای تولید انرژی نیست. در این حالت ، بدن برای تولید انرژی خود، به عنوان سوخت به طور جزئی یا به طور کامل شروع به متابولیسم و سوزاندن چربی میکند. اما برای انجام این فرایند بدن مجبور است انرژی بیشتری صرف کند و این منجر به احساس بی حالی مداوم ، خستگی یا خستگی مفرط خواهد شد.
تاری دید
تاری دید همیشه نشانه این نیست که فرد به عینک نیاز دارد. دیابت نیز می‌تواند باعث تاری دید شود ، زیرا تغییر سطح مایعات بدن باعث تورم در عدسی‌های چشم شده و از متمرکز شدن صحیح آنها جلوگیری میکند.
احساس درد یا بی حسی در پاها
بی حسی در پاها می‌تواند نشانه آسیب دیدگی عصبی باشد که به دلیل بالا ماندن سطح قند خون برای مدتی طولانی به خاطر دیابت رخ داده است. همین آسیب دیدگی عصب ممکن است باعث احساس درد یا گزگز در پاها هم بشود.
دیرتر بهبود یافتن زخمها و خراش‌ها
بالا بودن سطح گلوکز در خون مانع عملکرد طبیعی گلبول‌های سفید خون میشود. نقش گلبول‌های سفید در دفاع از بدن در برابر باکتری‌ها و همچنین پاکسازی بدن از سلول‌ها و بافتهای مرده اهمیت دارد. اگر گلبول‌های سفید به درستی عمل نکنند ، بهبود زخمها مدت بیشتری طول میکشد و زخمها به راحتی و مکررا عفونت میکنند. وقتی دیابت طولانی شده باشد، باعث ضخیم شدن رگ‌ها نیز میشود که این نیز به نوبه خود مانع از گردش خون مناسب و رسیدن مواد مغذی و اکسیژن کافی به بافتهای بدن خواهد شد. این مساله هم در کند و سخت شدن روند بهبود زخمها موثر است.
کاهش سریع یا شدید وزن
افراد دیابتی با وجود آنکه بیشتر غذا می‌خورند، خیلی کم وزن اضافه میکنند و حتی ممکن است وزن کم کنند. در افراد دیابتی ، ناکافی بودن سطح انسولین مانع از ورود گلوکز از خون به سلولهای بدن میشود. در صورتی که این اتفاق بیفتد ، بدن برای کسب انرژی شروع به سوزاندن عضلات و چربی میکند و بنابراین وزن بدن به طور کلی کاهش پیدا میکند. از دست دادن آب و قند از طریق ادرار و کم آبی بدن ناشی از آن نیز ممکن است به کاهش وزن بیشتر کمک کند. این کاهش وزن غیر منتظره اغلب قبل از تشخیص دیابت نوع 1 یا 2 در افراد مشاهده میشود.
افزایش یا کاهش سریع و چشمگیر وزن – بدون این که برای انجام آن تلاشی شده باشد – ممکن است یکی از علائم اولیه بیماری دیابت نوع 1 در افراد مبتلا به آن باشد.
عفونتهای قارچی
هم مردان و هم زنان ممکن است به عفونتهای قارچی مبتلا شوند، زیرا کاندیدا یا مخمرهای قارچی از قند تغذیه میکنند. افراد مبتلا به دیابت مقدار زیادی قند در بدن خود دارند که محیطی ایده آل برای رشد مخمرها ایجاد میکند.
پزشکان می‌توانند با استفاده از یک آزمایش خون ساده ، ابتلا یا عدم ابتلا به دیابت را بررسی کنند. اگر برخی از علائم فوق را دارید ، و به خصوص اگر بعضی از آنها را با هم تجربه کرده‌اید ، حتما باید به پزشک مراجعه کنید تا بررسی کند آیا دلیل علائم شما دیابت است یا خیر. تشخیص به موقع و مدیریت دقیق می‌تواند از بسیاری از عوارض جدی دیابت جلوگیری کند.
دیابت چطور کنترل میشود؟
دیابت به طور کامل قابل درمان نیست ، اما میتوان آن را مدیریت و کنترل کرد. هدف از مدیریت دیابت آن است که:
- با ایجاد تعادل در مصرف غذا و دارو و فعالیت بدنی، سطح گلوکز خون را تا حد ممکن به حد نرمال برسانیم.
- سطح کلسترول و تری گلیسیرید خون (لیپید) خون را تا حد ممکن نزدیک به حد طبیعی حفظ کنیم.
- فشار خون خود را کنترل کنیم. فشار خون نباید بیش از 140/90 باشد.
- احتمال ابتلا به بیماری‌ها و مشکلات مرتبط با دیابت را کاهش داده یا از بروز آنها جلوگیری کنیم.
رعایت موارد زیر برای کنترل دیابت ضروری است:
- برنامه ریزی برای مواد غذایی مصرفی و پیروی از یک برنامه غذایی متعادل.
- ورزش منظم.
- در صورت تجویز ، مصرف دارو ، و پیروی از دستورالعمل‌های مربوط به نحوه و زمان مصرف آن.
- مراجعات منظم به پزشک و انجام آزمایشات طبق دستور پزشک.
تاثیر عملکرد خود فرد و رعایت هر روزه نکات بالا در کنترل قند خون خیلی بیشتر از تاثیر کمکی است که پزشک هر چند ماه یک بار در طول جلسات معاینه می‌تواند ارائه دهد.
