افت قندخون (هیپوگلیسمی) ناگهانی ناشی از فعالیت شدید و غذای ناکافی

قند خون پایین هیپوگلیسمی نامیده می‌شود و ممکن است باعث بروز خطراتی برای فرد شود. ممکن است قند خون پایین برای افرادی که مبتلا به دیابت هستند اتفاق بیافتد چون داروهایی مصرف می‌کنند که باعث افزایش سطح انسولین بدن  می‌شود. مصرف بیش از حد دارو، نخوردن وعده‌های غذایی اصلی ، غذا خوردن کمتر از حد نرمال، یا ورزش بیش از حد معمول می‌تواند باعث کاهش قند خون این افراد شود. قند خون به نام گلوکز هم معروف است. گلوکز از مواد غذایی به دست می‌آید و به عنوان یک منبع مهم انرژی برای بدن عمل می‌کند. کربوهیدرات‌ها – مواد غذایی مانند برنج، سیب زمینی، نان، تورتیلا، غلات، میوه، سبزیجات و شیر هستند که از منابع اصلی گلوکز بدن به شمار می‌آیند.

قند خون یا گلوگز چگونه در بدن عمل می کند؟

پس از خوردن غذا ، گلوکز جذب جریان خون می‌شود و در سلول‌های بدن شروع به حرکت می‌کند. هورمونی که انسولین نامیده می‌شود در پانکراس ساخته می‌شود ، این هورمون به سلول‌ها کمک می‌کند تا برای تولید انرژی از گلوکز استفاده کنند. اگر بیشتر از حد نیاز خود قند بخورید، بدن آن را در کبد و ماهیچه‌ها ذخیره می‌کند یا آن را تبدیل به چربی می‌کند تا بتواند وقتی نیاز داشت از آن استفاده کند.

دلایل قند خون پایین

 اگر دیابت نداشته باشید باز هم ممکن است قند خون شما افت کند. برخی از علل دیگر قند خون پایین عبارتند از:

• برخی از داروها، مانند کوینین
• برخی از بیماریها مانند هپاتیت یا اختلالات کلیوی
• تومور که انسولین بیش از حد تولید می‌کند
• اختلالات غدد درون ریز مانند نقص غده آدرنال
• دیابت

دیابت و کاهش قند خون

به دلایل بسیار زیادی ممکن است قند خون پایین رخ دهد. معمولا این یکی از عوارض درمان دیابت است. دیابت بر توانایی بدن در استفاده از انسولین تاثیر می‌گذارد. تصور کنید انسولین مانند کلیدی است که سلول‌های شما را باز می‌کند تا گلوکز برای تبدیل به انرژی وارد شود. افرادی که دیابت دارند از درمانهای مختلفی استفاده می‌کنند تا از گلوکز خون استفاده کنند. این درمانها شامل داروهای خوراکی برای افزایش تولید انسولین و تزریق انسولین است. اگر بیش از حد از این داروها مصرف کنید، قند خون شما ممکن است خیلی کاهش پیدا کند. گاهی اوقات افراد قبل از وعده غذایی اصلی با کاهش قند خون مواجه می‌شوند و به همین دلیل نمی‌توانند به اندازه کافی غذا بخورند. اگر وعده‌های غذایی را کمتر از حد نرمال یا دیرتر از زمان معمول بخورید ولی دارو در زمان معمول خود مصرف شود باعث کاهش سطح قند خون می‌شود. اگر بدون برنامه ریزی فعالیت بدنی افزایش پیدا کند و به اندازه کافی مواد غذایی به بدن نرسد سطح قند خون کاهش پیدا می‌کند.

علائم قند خون پایین چیست؟

علائم قند خون پایین به صورت ناگهانی رخ می‌دهد. که این علائم عبارتند از:

• تار شدن بینایی
• ضربان قلب سریع
• تغییرات ناگهانی خلق و خو
• عصبانیت ناگهانی
• خستگی بدون دلیل
• رنگ پریدگی
• سردرد
• گرسنگی
• لرزه
• سرگیجه
• تعریق
• مشکلات هنگام خواب
• حساسیت پوستی
• مشکل هنگام فکر کردن یا تمرکز کردن
• از دست دادن هوشیاری، تشنج، کما

افرادی که ناآگاهی هیپوگلیسمی دارند نمی‌دانند که قند خونشان کاهش می‌یابد. اگر این وضعیت را دارید، ممکن است قند خون شما بدون آنکه متوجه شوید کاهش پیدا کند. اگر فورا تحت درمان قرار نگیرید ممکن است غش کنید یا دچار ضعف، تشنج، یا حتی کما شوید. قند خون پایین یک فوریت پزشکی محسوب می‌شود. اگر فردی که می شناسید که دیابت دارد و علائم او خفیف تا متوسط ​​ است،باید 15 گرم کربوهیدرات که هضم راحتی دارد مصرف کند مانند:

• نیم فنجان آب میوه یا نوشابه معمولی
• 1 قاشق غذاخوری عسل
• 4 یا 5 نان بیسکویت نمکدار
• 3 یا 4 قطعه آبنبات سفت یا قرص شکر(گلوکز)
• 1 قاشق غذاخوری شکر

اگر فردی واکنش شدید داشته باشد، مانند ناآگاهی هیپوگلیسمی، باید دارویی به نام گلوکاگون مصرف کند و بلافاصله با اورژانس تماس بگیرد. افرادی که در معرض خطر کاهش قند خون هستند باید با پزشک خود در مورد نسخه گلوکاگون صحبت کنند. شما نباید هیچ وقت به شخصی که دچار ناآگاهی شده از طریق دهان چیزی بدهید چون ممکن است موجب خفگی او شود.

چگونه قند خون پایین تشخیص داده می‌شود؟

اگر فکر میکنید که قند خون شما پایین است، بهتر است قند خون خود را فورا بررسی کنید. اگر گلوکومتر(دستگاه سنجش قند خون) ندارید و داروهای دیابت مصرف می‌کنید چون این داروها باعث افزایش انسولین می‌شوند، بهتر است با پزشک خود درباره خرید دستگاه گلوکومتر صحبت کنید. اگر اکثر اوقات قند خون شما پایین است -مثلا چند بار در هفته – بلافاصله به پزشک خود مراجعه کنید تا ببینید علت آن چیست. پزشک شما با در نظر گرفتن سابقه پزشکی شما، با سؤالاتی در مورد عادتهای غذایی و علائم شما، شروع می‌کند. اگر دیابت ندارید اما فکر می‌کنید هیپوگلیسمی دارید، درباره علائم خود با پزشک‌تان صحبت کنید. پزشک ابتدا معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و سپس برای تشخیص قند خون پایین از سه معیار استفاده می‌کند، که به آن “معیار سه گانه ویپل” هم گفته می‌شود. که شامل:

• علائم و نشانه‌های قند خون پایین: پزشک ممکن است سریعا از شما بخواهد تا چند ساعت چیزی نخورید تا بتواند علائم و نشانه‌های قند خون پایین شما را مشاهده کند.
• ثبت قند خون پایین زمانی که این نشانه‌ها و علائم را دارید: دکتر برای بررسی قند خون, شما را به آزمایشگاه می‌فرستد.
• از بین رفتن علائم و نشانه‌های قند خون پایین: پزشک می‌خواهد بداند آیا علائم و نشانه‌های شما با افزایش سطح قند خون ازبین می‌رود یا خیر.

ممکن است پزشک از شما بخواهد زمانی که در خانه هستید با دستگاه گلوکومتر، دستگاه سنجش قند خون دستی، قند خون خود را کنترل کنید. البته به شما می‌گوید که آزمایش قند خون باید در مواقع خاصی از روز، مثلا پس از بیدار شدن و بعد از خوردن غذا انجام شود. برای انجام آزمایش قند خون، باید سر انگشت خود را با یک لنست (که معمولا در کیت تست قند خون شما قرار داده شده است)به اندازه سر سوزن سوراخ کنید. نمونه خون را روی یک نوار مخصوص می‌مالید و وارد دستگاه گلوکومتر می‌کنید. اگر دستگاه گلوکومتر در دسترس ندارید و علائم یا نشانه‌های کم بودن قند خون را همراه با دیابت تجربه می‌کنید، این علائم به اندازه کافی نشان دهنده قند خون پایین هستند و باید فورا به درمان آن بپردازید .

چگونه سطح قند خون پایین درمان می‌شود؟

وقتی میزان قند خون شما پایین است، بهترین راه خوردن چیزی است که سرشار از کربوهیدرات باشد. اگر دیابت دارید، سعی کنید همیشه خوراکی‌های غنی از کربوهیدات به همراه داشته باشید. توصیه می‌شود افراد دیابتی حتما خوراکی‌هایی به همراه خود داشته باشند که حداقل 15 گرم کربوهیدرات دارد.برخی از این خوراکی‌ها عبارتند ز.

• گرانولا(ترکیبی است از غلات، مغزها، دانه‌ها و میوه‌های خشک)
• میوه تازه یا خشک شده
• آب میوه
• چوب شور
• بیسکویت

همچنین می‌توانید از قرص‌های گلوکز را برای افزایش سریع قند خون استفاده کنید. این قرصها بدون نسخه در دسترس هستند. باید حتما قبل از مصرف چک کنید که هر قرص چند گرم کربوهیدارت دارد. مصرف 15 تا 20 گرم کربوهیدرات کافی است. 15 دقيقه بعد از مصرف يک قرص گلوکز، دوباره قند خون خود را تست کنيد. اگر قند خون شما بالا نرفت، 15 گرم کربوهیدرات دیگر بخورید یا دوز را تکرار کنید. تا زمانی که سطح قند خون شما شروع به افزایش کند، ادامه بدهید. اگر وعده غذایی اصلی شما تاخیر پیدا کرد و قند خون افت پیدا کرده است ابتدا با یک میان وعده مختصر شروع کنید. مراقب باشید که بیش از حد نخورید! ممکن است قند خون شما یکدفعه خیلی بالا برود.

چگونه می‌توان از کاهش قند خون پیشگیری کرد؟

به روشهای مختلف می‌توانید از کاهش قند خون جلوگیری کنید.

همیشه قند خون خود را کنترل کنید

بررسی سطح قند خون به طور منظم به شما کمک می‌کند تا قند خون خود را در محدوده طبیعی حفظ کنید. اگر قبلا قند خون پایین داشته‌اید، بهتر است قبل از رانندگی یا استفاده از ماشین آلات پر خطر، قند خون خود را بررسی کنید. در مورد زمان و اینکه چند وقت یکبار قند خون خود را چک کنید, با پزشک خود مشورت کنید.

میان وعده‌های سالم

قبل از اینکه از خانه بیرون بروید, اگر می‌دانید تا وعده غذایی بعدی بیش از پنج ساعت طول می‌کشد یا میزان قند خون شما کمتر از 100 میلی گرم در دسیلیتر است,حتما یک میان وعده بخورید. بهتر است وقتی بیرون می‌روید همیشه با خود خوراکی‌هایی که سرشار از کربوهیدرات هستند به همراه داشته باشید تا اگر به طور ناگهانی قند خون افت پیدا کرد آن را بخورید. همانطور که در بالا هم گفته شد، برخی از این خوراکی‌های خوب عبارتند از: گرانولا، میوه‌های تازه یا خشک شده، آب میوه، سبزیجات و بیسکویت‌ها.

انرژی مورد نیاز برای ورزش

ورزش انرژی زیادی از بدن می‌گیرد، بنابراین اگر قبل از آن چیزی نخورده باشید به سرعت باعث کاهش قند خون می‌شود. ابتدا یک تا دو ساعت قبل از تمرین گلوکز خون خود را بررسی کنید تا مطمئن شوید که قبل از تمرین قند خون شما در حد نرمال قرار داشته باشد. اگر خیلی کم بود، غذای مختصر یا میان وعده‌های سرشار از کربوهیدرات بخورید. اگر قصد دارید برای یک ساعت یا بیشتر تمرین کنید، کربوهیدراتهای اضافی را در طول تمرین مصرف کنید. ژل ورزش، نوشیدنی‌های ورزشی، گرانولا، و حتی آب نبات گلوکز لازم بدن در طول ورزش را فراهم می‌کند. با پزشک خود مشورت کنید تا برنامه درستی برای شما طرح کند. ورزش متوسط ​​تا شدید تا 24 ساعت پس از تمرین باعث کاهش قند خون می‌شود. بنابراین شما باید گلوکز خون خود را بلافاصله پس از ورزش و هر 2 تا 4 ساعت بعد از آن تا زمانی که به رختخواب می‌روید، کنترل کنید. از تمرین شدید قبل از خواب اجتناب کنید.

به توصیه‌های دکتر خود را گوش کنید

اگر برای کنترل قند خون پایین خود به دنبال برنامه غذایی یا مصرف داروهایی هستید که انسولین را افزایش ‌دهد، بهتر است توصیه‌های پزشک خود در این رابطه را رعایت کنید. اگرغذاهای مناسب نخورید یا داروهای مناسب را در زمان مناسب مصرف نکنید باعث کاهش میزان قند خون شما می‌شود. اغلب با پزشک خود در تماس باشید چون آنها می‌توانند در صورت لزوم برنامه درمانی شما را تنظیم کنند.

“کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است.”