تیروئید و یائسگی: چه وقت گرگرفتگی و بی خوابی ناشی از یائسگی نیست؟

غده تیروئید یک غده کوچک پروانه‌ای شکل است که در جلوی گردن و بالاتر از حنجره قرار گرفته است. وظیفه اصلی غده تیروئید این است که به تولید هورمون‌های تیروئید بپردازد این هورمونها وظیفه تنظیم متابولیسم بدن را برعهده دارند. می‌‌توان گفت که این هورمون‌های قدرتمند بر همه سلول‌های بدن، بافت‌ها و اعضای آن تاثیر می‌گذارند. در صورتی که در عملکرد این غده کوچک اختلال ایجاد شود به دو صورت اختلال تیروئید یا هیپرتیروئیدیسم خود را نشان می‌دهد. هیپوتیروئیدیسم یا کم کاری غده تیروئید زمانی به وجود می‌‌آید که دیگر غده تیروئید نمی‌‌تواند اندازه کافی به تولید هورمون بپردازد تا بدن بتواند به خوبی فعالیت نماید. در صورتی که این اختلال درمان نشود می‌تواند باعث بروز مشکلاتی از قبیل بالا رفتن سطح کلسترول، بیماری قلبی، افسردگی و پوکی استخوان شود. برخی از علائم و نشانه‌های هیپوتیروئیدیسم شبیه علائمی است که در دوران یائسگی به وجود می‌آیند. این علائم عبارتند از خستگی، افزایش وزن، نامرتب بودن دوره‌های قاعدگی، عدم تحمل هوای سرد، فراموشی و اختلالات خلقی.

پرکاری تیروئید یا فعالیت بیش از حد غده تیروئید زمانی رخ می‌دهد که غده تیروئید مقدار بسیار زیادی هورمون تیروئید تولید کند. برخی از علائم و نشانه‌های هیپرتیروئیدیسم می‌‌توانند علائم و نشانه‌های یائسگی را تقلید کنند. این علائم و نشانه‌های عبارتند از گر گرفتگی، عدم تحمل گرما، تپش قلب به صورت مداوم، و بی خوابی. شایع‌ترین علامت پر کاری تیروئید عبارت است از کاهش غیر عادی وزن، اگزوفتالموس یا بیرون زدگی چشم، گواتر یا بزرگ شدن غده تیروئید.

 عملکرد و نقش استروژن و غده تیروئید در دوران یائسگی چیست؟

در دوران یائسگی سطح هورمون استروژن به طرز قابل توجهی افزایش می‌‌یابد. این امر باعث بروز علائم و نشانه‌های مرتبط با یائسگی خواهد شد. سطح استروژن می‌تواند بر عملکرد غده تیروئید تاثیر می‌گذارد. در یک تحقیق به بررسی نقش استروژن بر گیرنده‌های تیروئید پرداختند. گیرنده‌های تیروئید مولکول‌های گفته می‌شود که به هورمون‌های تیروئید کمک می‌کنند بتوانند وارد سلول شوند. محققان متوجه شده‌اند که سطح استروژن می‌تواند بر عملکرد غده تیروئید تاثیر بگذارد و باعث بروز اختلالات غده تیروئید شود. هنوز باید تحقیقات بیشتری انجام شود تا بتوان رابطه بین این دو هورمون را به خوبی درک کرد.

 آیا اختلالات غده تیروئید می‌‌تواند بر علائم و نشانه‌های یائسگی تاثیر بگذارد؟

اختلال غده تیروئید می‌‌تواند باعث افزایش یا بدتر شدن علائم یائسگی شود. در تحقیقی که محققان انجام داده‌اند به این نتیجه رسیده‌اند در صورتی که زنانی که دچار اختلال غده تیروئید هستند و یائسگی آنها بسیار شدید است تحت درمان قرار بگیرند و اختلال تیروئید در آنها درمان شود می‌تواند شاهد بهبود علائم یائسگی خود باشند. این امر بدین معنا است که درمان اختلالات تیروئید می‌‌تواند به کنترل علائم و نشانه‌های یائسگی کمک کند. علائم و نشانه‌های یائسگی و اختلال تیروئید شبیه یکدیگر هستند و هم پوشانی دارند. بروز علائم هر دو اختلال باعث می‌‌شود که ریسک و شدت بروز این علائم افزایش یابد.

 علائم و نشانه‌های بیماری تیروئید و یائسگی زنان چیست؟

به طور متوسط زنان در سن ۵۱ سالگی یائسگی را تجربه می‌کنند اما احتمال بروز اختلال تیروئید در هر سنی وجود دارد. در بخش زیر به علائم و نشانه‌هایی که در اختلال تیروئید و یائسگی به وجود می‌آیند اشاره می‌کنیم.

علائم و نشانه‌های یائسگی و اختلال تیروئید مشابه هستند. تحقیقات نشان داده است که تغییر سطح استروژن می‌‌تواند بر سطح هورمون‌های تیروئید تاثیر بگذارد. سایر تحقیقات انجام شده نشان داده است که اختلال تیروئید می‌‌تواند باعث افزایش علائم و عوارض مربوط به یائسگی شود. ممکن است شما با علائمی از قبیل خستگی و تغییرات وزن مواجه شوید در صورتی که علائم و نشانه‌های شما پس از مدتی از بین نرفته است باید به پزشک مراجعه کنید و اطلاعات دقیقی را در خصوص علائم و نشانه‌ها و چرخه قاعدگی خود در اختیار او قرار دهید.

سوالات خود را از دکتر بپرسید.

تفاوت بین یائسگی و بیماری تیروئید چیست؟

برخی از علائم و نشانه‌های بیماری تیروئید و یائسگی یکسان هستند و این امر باعث می‌‌شود که تفکیک این دو مسئله از هم دشوار باشد. به طور کلی عوامل متعددی در تشخیص این دو عارضه به پزشک کمک می‌‌کنند و سرنخ و اطلاعات خوبی را در اختیار پزشک قرار می‌‌دهند.

 سن

اکثر زنان در سن ۴۵ تا ۵۵ سالگی یائسگی را تجربه می‌کنند این درحالی است که برخی از این علائم زودتر از این زمان به وجود می‌آیند. به طور کلی ممکن است اختلالات غده تیروئید در یک بازه زمانی طولانی به وجود بیاید. کم کاری و پرکاری غده تیروئید اختلالاتی هستند که بیشتر در سنین ۳۵ و ۶۵ سالگی به وجود می‌آیند.

 درد ناراحتی

اگرچه یائسگی و اختلالات غده تیروئید می‌تواند باعث بروز درد و ناراحتی شوند می‌توان بین این دو عارضه تمایز قائل شد. به طور کلی یائسگی به صورت گرفتگی عضلانی، درد و حساسیت سینه و درد مفصل توصیف می‌شود. از سوی دیگر معمولا اختلالات غده تیروئید به صورت تورم دست، پا و گردن به وجود می‌آیند.

 ریزش مو

ریزش شدید ابرو و مژه یکی از ویژگی‌های مهم در بیماری غده تیروئید محسوب می‌شود. اگرچه امکان ریزش مو در دوران یائسگی نیز وجود دارد معمولاً این عارضه به صورت کم پشت شدن مو یا طاسی زنانه خود را نشان خواهد داد.

 آزمایشات تشخیصی

اگر هنوز به درستی نمی‌‌دانید علت بروز علائم و نشانه‌های شما چیست بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا پزشک به طور کامل وضعیت شما را بررسی نماید و آزمایشات لازم را برای بررسی شرایط به وجود آمده درخواست کند. پزشک برای بررسی قاعدگی شما درخواست انجام آزمایش تعیین سطح هورمون تحریک کننده فولیکول را می‌دهد و در صورتی که به بیماری تیروئید مشکوک شود درخواست انجام آزمایش مخصوص تعیین سطح هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) را خواهد داد.

 آیا اختلالات غده تیروئید می‌تواند ریسک بروز عوارض در دوران یائسگی را افزایش دهد؟

اختلالات تیروئید می‌تواند شما را در معرض خطر عوارض بلند مدت یائسگی قرار دهد. یکی از عوارض بسیار شایع در دوران یائسگی پوکی استخوان یا کاهش تراکم استخوان است. تحقیقات نشان داده است که اختلال تیروئید می‌‌تواند باعث کاهش تراکم استخوان شود. یکی دیگر از عوارض شایع یائسگی افزایش بیماری‌های قلبی و عروقی است. کاهش سطح هورمون‌های تیروئید ریسک ابتلا به اختلالات قلبی را افزایش می‌‌دهد.

 بررسی عملکرد غده تیروئید

پزشک درخواست انجام آزمایشات مخصوص تشخیصی را می‌‌دهد تا بتواند به این نتیجه برسد که آیا علائم شما به یائسگی ارتباط دارد یا دچار بیماری کم کاری تیروئید شده‌اید. پزشک از شما درباره علائمی که دارید از قبیل زمان شروع آنها، شدت بروز علائم و سایر علائم احتمالی سوال می‌پرسد سپس به انجام معاینات جسمانی می‌‌پردازد و درخواست انجام آزمایشات تشخیصی را خواهد داد. می‌توان از آزمایش خون برای بررسی عملکرد غده تیروئید استفاده کرد. این آزمایشات به شرح زیر می‌باشند:

 تست TSH

پزشک از این آزمایش برای بررسی سطح هورمون تحریک کننده غده تیروئید در خون شما استفاده می‌کند. در صورتی که شما دچار کم کاری تیروئید شده‌اید سطح تولید هورمون تحریک کننده غده تیروئید در خون شما افزایش می‌یابد همچنین سطح هورمون‌های T3 و T4 کاهش خواهد یافت. کاهش هورمون تحریک کننده غده تیروئید به معنای پرکاری تیروئید و افزایش سطح آن به معنای کم کاری غده تیروئید می‌باشد. به طور کلی اختلال در سطح این هورمون نشان دهنده بیماری غده تیروئید است.

 تست T4

در این آزمایش تست هورمون T4 در خون شما بررسی می‌شود. این هورمون یا غیر فعال است و به پروتئین متصل می‌شود یا فعال می‌شود و با آنها متصل نمی‌گردد. بالا بودن سطح این هورمون به این معنا است که احتمال ابتلا به بیماری پرکاری تیروئید وجود دارد.

تستT4

T4 یکی دیگر از هورمون‌هایی است که توسط غده تیروئید تولید می‌شود. پزشک از این تست برای تایید پرکاری غده تیروئید استفاده می‌کند. به طور کلی سطح این هورمون به طرز قابل توجهی کاهش پیدا نمی‌کند مگر آنکه بیماری شما بسیار شدید باشد. پزشک و متخصص آزمایشگاه از آزمایشات دیگری برای تشخیص اختلالات غده تیروئید استفاده می‌‌کند.

تست TSI

از این تست برای شناسایی و تشخیص یک نوع آنتی بادی که ایمونوگلوبین تحریک کننده تیروئید نام دارد استفاده می‌‌شود که در خون افراد مبتلا به بیماری گریوز دیده می‌‌شود. بیماری گریوز یک اختلال خود ایمنی است که بر عملکرد غده تیروئید تاثیر می‌گذارد. اغلب این تست در زنان بارداری که به بیماری گریوز مبتلا هستند درخواست می‌‌شود.

 چه روش‌هایی برای درمان بیماری تیروئید در دوران یائسگی وجود دارد؟

تیروئید و یائسگی دو اختلال بسیار متفاوت هستند و شما باید اطلاعات کاملی را در خصوص داروها و روش‌های موجود برای درمان افرادی که یائسه شده‌اند و دچار بیماری تیروئید هستند به دست بیاورید زیرا این دو عارضه علائم و نشانه‌های مشترکی دارند. در بخش زیر به برخی از روش‌های موجود برای درمان بیماری تیروئید در دوران یائسگی اشاره می‌کنیم.

 متعادل کردن سطح هورمون‌های غده تیروئید

در زمانی که تحت درمان با داروهای هورمونی به ویژه استروژن قرار می‌گیرید ریسک ابتلا به بیماری کم کاری غده تیروئید افزایش خواهد یافت. به این ترتیب تغییر سطح هورمون استروژن در بدن می‌‌تواند باعث اختلال در عملکرد طبیعی هورمون‌های تیروئید در نقاط گیرنده شود. به همین دلیل پزشک باید به این مسئله توجه کند و با شروع علائمی از قبیل افسردگی، سردرد، احساس خستگی و بی حالی و غیره، درخواست انجام آزمایشات تیروئید را بدهد. پزشک بر اساس شدت مشکلات شما درمان با مکمل‌های تیروئید یا افزایش دز دارو های فعلی را شروع خواهد کرد به این ترتیب پزشک از چند داروی رایج که در درمان این اختلال مورد استفاده قرار می‌گیرند و شامل اشکال طبیعی از قبیل هورمون طبیعی ، NT1 هورمون طبیعیNT2 یا آمور یا اشکال دارویی دیگری از برای درمان اختلالات تیروئید استفاده می‌کنند.

 درمان با پروژسترون

برخی از پزشکان در دوران یائسگی به زن زنان مبتلا به اختلال تیروئید انجام درمان با هورمون پروژسترون را پیشنهاد می‌کنند. افزایش سطح هورمون پروژسترون در بدن به متعادل کردن سطح هورمون استروژن کمک می‌کند و به این ترتیب باعث بهبود عملکرد غده تیروئید خواهد شد و در مقابل علائم و نشانه‌های اختلال تیروئید از قبیل اختلالات خلق و خو و افسردگی در دوران یائسگی کاهش می‌یابد.

اگرچه گاهی اوقات مصرف برخی از مکمل‌ها برای درمان بیماری تیروئید تجویز می‌شود می‌تواند باعث بروز عوارضی از قبیل احساس خستگی، تحریک پذیری، عصبانی شدن بدون هیچ گونه دلیلی و مواردی از این قبیل شوند.

 غذاهایی که به بهبود عملکرد غده تیروئید کمک می‌‌کنند

تغییر دادن رژیم غذایی می‌‌تواند به بهبود حال شما در دور ماندن از اختلالات غده تیروئید در دوران یائسگی کمک کند به این ترتیب مصرف غذاهایی که سرشار از ویتامین دی هستند ( قرار گرفتن در معرض نور خورشید بسیار سودمند خواهد بود ) و مصرف ویتامین ب کمپلکس ( از قبیل انواع مغزها، دانه‌ها، سبزیجات خام، ریشه‌های خوراکی، غلات کامل، ماهی، جلبک دریایی و غیره می‌‌تواند به بهبود سطح هورمون‌های تیروئید در بدن کمک کند.

 داروهای گیاهی برای درمان تیروئید در دوران یائسگی

می‌توان به کمک برخی از گیاهان تا حدودی به درمان علائم و نشانه‌های بیماری تیروئید در دوران یائسگی پرداخت، برخی از این گیاهان عبارت از نظر حسن یوسف (باعث افزایش تولید و آزادسازی هورمون‌های تیروئید می‌شود) جینسینگ برای متعادل کردن سطح هورمون‌ها در بدن و افزایش عملکرد غده تیروئید مورد استفاده قرار می‌گیرد(، بابونه گاهی (برای درمان بزرگ شدگی یا پرکاری غده تیروئید مورد استفاده قرار می‌گیرد)، کتانجک بادی (برای افزایش سطح هورمون t۴ و تحریک عملکرد غده تیروئید مورد استفاده قرار می‌گیرد)، گیاه Hia  Zao (برای درمان بیماری هاشیموتو مورد استفاده قرار می‌گیرد، این بیماری می‌‌تواند باعث اختلال در عملکرد غده تیروئید شود از این گیاه در درمان غده تیروئید بزرگ شده استفاده می‌شود)، گیاهان تلخ (مانند دندلیون با تحریک تیروئید کم کار به تجزیه مواد مغذی تیروئید کمک می‌کند).

کپی فقط با ذکر لینک و منبع بلامانع است.

آکرومگالی (بزرگی استخوان‌ها و اندام‌ها) ناشی از هورمون رشد بیش از حد