ژینکوماستی وضعیتی است که به معنای بزرگ شدن بافت سینه مردان می‌باشد. این عارضه در مردان و پسران در مراحل مختلف رشد و در ارتباط با شرایط خاص پزشکی رخ می‌دهد. در ژینکوماستی بافت غده‌ای نسبت به بافت چربی بزرگتر می‌شود. وجود بافت چربی که در ناحیه پستان ظاهر می‌شود، به عنوان پسودو ژینکوماستی شناخته می‌شود. اگر پزشک شما بیان داشته است که شما دچار ژینکوماستی هستید، احتمالا شما را بررسی و آزمایش خواهد کرد تا مطمئن شود که هیچ توده سفت، مایع تراوش شونده و یا مشکلات پوستی وجود ندارد که ممکن است نشانه سرطان باشد.
آیا در همه ی موارد بزرگ شدن سینه مردان نیاز به معاینه پزشک دارد؟
هنگامی که یک پسر در حال گذراندن دوران بلوغ لینک به مقاله علائم بلوغ در پسران و دختران است، یا بدن مرد مسنی تستسترون کمتری ترشح می‌کند، تعادل دو هورمون تغییر می‌کند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، گاهی اوقات بیشتر بودن درصد استروژن سبب برجسته شدن بافت پستان مردان می‌شود. حدود نیمی از پسران نوجوان و دو سوم مردان مسن‌تر از 50 سال این وضعیت را تا حدی تجربه می‌کنند. اینکه ژینکوماستی شما چگونه درمان می‌شود به سن و سطح سلامتی شما بستگی دارد و اینکه چه مدت از شروع این حالت در شما گذشته است و نیز اینکه چگونه به داروهای خاصی پاسخ می‌دهید. اگر ژینکوماستی در دوران بلوغ اتفاق بیفتد، معمولا خود به خود رفع می‌شود. گرچه رفع این حالت ممکن است بین 6 ماه تا 3 سال طول بکشد.
ارتباط با ما
دکتر منشادی متخصص غدد و متابولیسم با سالها تجربه و تخصص در زمینه درمان مشکلات در این زمینه آماده ارائه خدمات درمانی و مشاوره ای به شما می باشد. لطفا جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت با شماره ۰۲۱۲۲۸۷۷۷۹۶ - ۰۲۱۲۲۸۹۴۱۰۸ تماس حاصل فرمایید.
عامل بزرگ شدن سینه در مردان چیست؟
به طور کلی، ژینکوماستی ناشی از عدم تعادل هورمونی در بدن است. بدن هر انسانی در حالت عادی هر دو هورمون مردانه و زنانه را دارد. ژینکوماستی وقتی اتفاق می‌افتد که هورمون‌های مردانه (آندروژن‌ها) نسبت به سطح هورمون‌های زنانه (استروژن‌ها) در بدن نسبتا کمتر هستند. این حالت می‌تواند در طول رشد طبیعی پسران اتفاق بیفتد، و در نتیجه ژینکوماستی در کودکان زیر هفت سال یا در دوران بلوغ ایجاد می‌شود. در این موارد، ژینکوماستی معمولا به طور خود به خود با بازگشت سطح هورمون‌ها به حالت عادی، رفع می‌شود.
در موارد دیگر، بیماری‌ها و یا برخی داروهای مصرفی برای درمان بعضی از بیماری‌ها می‌تواند اختلالات هورمونی در بدن ایجاد کند که باعث می‌شود تا ژینکوماستی بروز کند. مثال‌هایی از شرایطی که ممکن است موجب ژینکوماستی بشوند عبارتند از:
- سیروز کبدی
- سوء تغذیه
- نارسایی کلیه مزمن
- اختلالات بیضه‌ها (ارگان‌های جنسی مردان) از جمله عفونت، تروما، یا اختلالات مادرزادی
- سالخوردگی
- سرطان بیضه
- درمان آنتی-آندروژن برای درمان سرطان پروستات
- پرکاری تیروئید
طیف وسیعی از داروها نیز باعث بروز ژینکوماستی می‌شوند. از جمله داروهای اسپیرولولاکتون دیورتیک (آلدکتون)، برخی از مسدود کننده‌های کانال کلسیمی و داروهای مهار کننده ACE که برای درمان فشار خون بالا استفاده می‌شوند، بعضی از آنتی بیوتیک‌ها، داروهای زخم معده و داروهای ضد رترو ویروس بسیار فعال (HAART) که بیماران ایدزی استفاده می‌کنند ممکن است باعث آزاد سازی چربی شود که به پسودو ژینکوماستی منجر می‌شود یا در بعضی موارد سبب بروز ژینکوماستی می‌شود. در نهایت، الکل و بعضی از مواد مخدر (به عنوان مثال، ماری جوانا و هروئین) علل شناخته شده ژنیکوماستی هستند. روغن اسطوخودوس و روغن درخت چای، که در محصولات آرایشی بهداشتی استفاده می‌شود، نیز می‌توانند موجب ژینکوماستی بشوند.
علائم و نشانه‌های ژینکوماستی چیست
بزرگ شدن سینه از علایم ژینکوماستی است که معمولا به صورت قرینه در اطراف نوک هر دو سینه دیده می‌شود و در هنگام لمس به صورت لاستیکی یا سفت احساس می‌شود. معمولا هر دو سینه تحت تأثیر قرار می‌گیرند، اگرچه گاهی تنها در یک سینه دیده می‌شود. اگر هر دو سینه درگیر شوند، ممکن است یک سینه بزرگتر از دیگری باشد. ژینکوماستی با درد شدیدی همراه نیست، اگرچه منطقه بزرگ شده ممکن است حساس شود.
در مقایسه با ژینکوماستی، سرطان سینه مردان تنها در یک طرف سینه قرار دارد و لزوما در اطراف نوک سینه قرار ندارد. سایر علائم سرطان سینه شامل احساس سفتی در بافت سینه، فرورفتگی پوست، جمع شدن نوک پستان، ترشح نوک پستان، و بزرگ شدن غدد لنفاوی زیر بغل است.
عوامل خطر
به نظر می‌رسد بین 10 تا 20 درصد از موارد ژینکوماستی از مصرف دارو یا محصولات گیاهی ناشی می‌شود و 25 درصد نیز به دلایل ناشناخته رخ می‌دهد. محققان احتمال می‌دهند که ارتباط مستقیمی بین ژینکوماستی و مصرف مواد مخدر نیز وجود داشته باشد. داروهایی که سبب افزایش اندازه سینه در مردان می‌شود عبارتند از:
- استروئیدهای آنابولیک
- برخی از آنتی بیوتیک‌ها
- بعضی از داروهای زخم معده
- شیمی درمانی
- داروهای ضد افسردگی
- دیازپام (والیوم) و برخی داروهای دیگر برای درمان اضطراب
- برخی از داروهای تجویز شده برای بیماران مبتلا به ایدز، از جمله افاویرنز، که همچنین به نام سوستیوا شناخته می‌شود.
- آنتی آندروژن‌ها، معمولا برای بیماران مبتلا به سرطان یا بزرگی پروستات تجویز می‌شود.
- برخی از داروهای قلب، از جمله مسدود کننده‌های کانال کلسیم و دیگوکسین.
- روغن‌های چای و محصولات اسطوخودوس، که در کرم‌ها و شامپوها استفاده می‌شود، ممکن است باعث ژینکوماستی شود.
با این حال، یک تحقیق نشان داد که بسیاری از این ادعاها شواهد مشخصی ندارند.
چه هنگام باید به دنبال درمان رفت؟
اگر یک مرد مبتلا به ژینکوماستی است، بهتر است با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی تماس بگیرد. او ممکن است آزمایش‌هایی برای تعیین علت ژینکوماستی انجام دهد. لازم است که هر گونه بیماری جدی را که ممکن است موجب ژینکوماستی شود را با پزشک در میان بگذارید.
تشخیص ژینکوماستی
پزشک درباره علائم، تاریخ شروع و تاریخچه مصرف دارو و احتمال سابقه خانوادگی ژینکوماستی سؤال خواهد کرد. یک معاینه فیزیکی از بافت پستان، و همچنین ناحیه تناسلی و شکم انجام خواهد شد. اگر به نظر می‌رسد علت ژینکوماستی اختلالات هورمونی است، مثلا در دوران بلوغ، پزشک به طور معمول به بیمار اعلام می‌کند که این وضعیت در عرض یک سال ممکن است به خودی خود رفع شود. اگر توده غیرطبیعی و بزرگ، نرم، ثابت و یا سفت و همراه با ترشح از نوک پستان باشد، پزشک ممکن است آزمایش بیوپسی را جهت بررسی احتمال سرطان پستان، تجویز کند. تست‌های دیگر برای بررسی و رد سایر مشکلات از قبیل موارد زیر انجام خواهد شد:
- کیست
- آبسه یا کورک
- تومور خوش خیم مانند غده چربی یا هامارتوما
- ورم پستان، که التهاب بافت پستان است.
- هماتوم، که به معنی تورم خون جامد جمع شده است.
- متاستاز، سرطانی است که از جاهای دیگری در بدن منتشر و مشتق شده است.
- نکروز چربی یا یک تورم ناشی از آسیب به بافت چربی پستان.
- ممکن است آزمایش خون مورد نیاز باشد.
آزمایشات عکس برداری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سونوگرافی یا ماموگرامی سینه
- اشعه ایکس قفسه سینه
- سی تی اسکن یا MRI
- اسکن اولتراسوند از بیضه‌ها.
در صورت لزوم بیوپسی بافتی، که در این آزمایش نمونه‌ای از سلول یا بافت از منطقه هدف گرفته می‌شود و زیر میکروسکوپ مورد بررسی و آژمایش قرار می‌گیرد.
گزینه‌های درمانی برای ژینکوماستی
ژینکوماستی به طور معمول بدون نیاز به هیچ گونه درمانی رفع می‌شود، اما اگر یک وضعیت شدید وجود داشته باشد، ممکن است نیاز به درمان داشته باشد. اگر عامل بروز آن حاصل از مصرف یک دارو باشد، بیمار ممکن است نیاز به تغییر داروهای مصرفی داشته باشد. اگر بیمار تنها برای مدت زمان کوتاهی این داروها را مصرف کند، وضعیت حاصله، موقت خواهد بود. اگر ژینکوماستی در عرض 2 سال رفع نشود یا اگر باعث خجالت، درد و یا حساسیت شود، ممکن است درمان آن ضروری باشد. موارد درمان محدود است و شامل گزینه‌هایی همچون جراحی کوچک کردن سینه یا درمان هورمونی برای جلوگیری از اثرات استروژن است.
درمان خانگی
انواع مختلفی از لباس‌های تنگ و جلیقه برای فشرده کردن سینه و همچنین برای کمک به کم کردن ناراحتی و یا بهبود ظاهر موجود می‌باشند.
داروها
درمان‌های ژینکوماستی به طور گسترده‌ای مورد مطالعه قرار نگرفته‌اند، بنابراین داده‌هایی که اثربخشی آنها را تایید کنند، محدود است. هنوز داروی قابل تجویزی برای رفع ژینکوماستی ارائه نشده است. داروهایی که در مراحل اولیه ژینکوماستی مورد استفاده قرار می‌گیرند، موثرتر هستند، زیرا بافت سینه بزرگ شده را بعد از حدود 12 ماه از بین می‌برند. داروها در رفع جای باقی مانده از کوچک شدن بافت، موثر نیستند.
به طور کلی، گفته می‌شود دو نوع دارو برای درمان ژینکوماستی موثر می‌باشد:
- جایگزینی تستوسترون: این درمان در مردان مسن با سطوح پایین تستوسترون موثر بوده است اما برای مردان دارای سطوح نرمال هورمون مردانه موثر نمی‌باشد.
- SERMها: مدولاتورهای گیرنده استروژن انتخابی (SERM) تاموکسیفن (سلتاواکس) و رالوکسیفن (Evista) می‌تواند به کاهش میزان بافت سینه کمک کند، گرچه نمی‌توانند به طور کامل مشکل را از بین ببرند. این داروها اغلب برای ژینکوماستی شدید یا دردناک استفاده می‌شود.
جراحی
هنگامی که درمان پزشکی موثر نیست، از بین بردن بافت پستان به وسیله جراحی برای درمان ژینکوماستی سینه استفاده می‌شود. هر دو تکنیک لیپوساکشن و برداشت مستقیم می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. جراحی ژینکوماستی به طور کلی ایمن است، اما مانند هر نوع جراحی دیگری، خطرات و عوارض آن می‌تواند شامل عفونت، خونریزی و عوارض ناشی از بیهوشی باشد.
سوالات متداول
از بروز ژینکوماستی که به دلیل موارد پزشکی، مثلا برخی بیماری ها یا مصرف داروهای خاصی رخ می‌دهد، می‌توان با کاهش داروها یا رفع بیماری، جلوگیری کرد. اما از بروز ژینکوماستی که به علت نوسانات هورمونی که در طول رشد یا پیری اتفاق می‌افتد، به طور کلی نمی‌توان جلوگیری کرد.
آیا باید نگران بزرگ شدن پستان مردان در طی دوران بلوغ باشید؟
تقریبا نیمی از تمام پسران که در دوران بلوغ می‌گذرانند، تورم بافت پستان در یک سینه یا هر دو سینه را تجربه می‌کنند. سن متوسط بروز این عارضه از حدود 13 سالگی است و ممکن است 6 الی 18 ماه طول بکشد. افزایش اندازه و تورم بافت پستان به طور کلی حدود 2 سانتی متر (0.78 اینچ) است. اگر ژبنکوماستی به طور خود به خود رفع نشود، باید سایر علل را مورد بررسی قرار داد.
چشم انداز مردان دچار ژینکوماستی چیست؟
خوشبختانه، در بسیاری از موارد، ژینکوماستی به طور خود به خود و بدون نیاز به درمان خاصی از بین می‌رود. درمان‌های پزشکی و جراحی می‌تواند در صورت تداوم ژینکوماستی موثر باشد. به طور معمول، ژینکوماستی با مشکلات دراز مدت همراه نیست، اما در مردان مبتلا به ژینکوماستی خطر بروز سرطان سینه مردانه در مقایسه با سایر افراد بیشتر است (حدود پنج برابر). این احتمال وجود دارد که تغییرات هورمونی که موجب ایجاد ژینکوماستی در مردان بالغ می‌شود نیز خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.
