کار متخصصان غدد آن است که به هم خوردن تعادل هورمونها و سایر مشکلات غدد درون ریز بدن را تشخیص داده و درمان کنند. غدد درون ریز بدن شامل غده‌های تیروئید ، پاراتیروئید ، لوزالمعده ، تخمدان یا بیضه ، هیپوتالاموس ، هیپوفیز و غدد فوق کلیوی هستند. اختلالات غدد درون ریز معمولا پیچیده هستند زیرا اغلب بسیاری از سیستمهای بدن را درگیر میکنند. بسیاری از این مشکلات مزمن هستند و نیاز به مدیریت مداوم و حتی مادام العمر دارند. بسیاری از اختلالات هورمونی را میتوان با روش‌های جایگزینی هورمون (HRT) که در آنها از داروهای خوراکی یا تزریقی استفاده میشود برای رفع نقائص تشخیص داده شده ، درمان کرد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت در کلینیک فوق تخصص غدد و متابولیسم دکتر حسین دهقان منشادی با شماره تلفن‌های 22877796-021 و 22894108-021 تماس حاصل فرمایید.
در چه صورت باید به متخصص غدد مراجعه کرد؟
در بیشتر موارد پزشکان عمومی بیماران را برای ارزیابی یا درمان به متخصصان غدد ارجاع می‌دهند. اگر شما یا پزشکتان مشکوک به اختلال غدد درون ریز هستید ، ممکن است لازم باشد به یک پزشک متخصص غدد مراجعه کنید:
دیابت
دیابت شایع ترین اختلال غدد درون ریز است. در افراد دیابتی ، لوزالمعده انسولین– یعنی هورمونی که به سلولهای بدن کمک میکند تا از گلوکز برای تولید انرژی استفاده کنند- را به اندازه تولید نمیکند. در نتیجه ، گلوکز به جای کمک به سلولها در خون باقی میماند. افزایش تشنگی و دفع ادرار ، خستگی و تاری دید از علائم هشدار دهنده دیابت هستند.
سطح قند خون همه افراد مبتلا به دیابت ، از جمله دیابت نوع 1 ، دیابت نوع 2 و دیابت بارداری ، باید مرتبا کنترل شود. افراد مبتلا به دیابت نوع 1 باید از انسولین استفاده کنند زیرا بدنشان قادر به ساخت آن نیست. در دیابت نوع 2 ، درمان شامل تغییرات سبک زندگی و رژیم غذایی ، کاهش وزن و استفاده از داروهای خوراکی و احتمالاً انسولین است.
سرطان غدد درون ریز
سرطانهای غدد درون ریز شامل سرطان تیروئید ، سرطان پاراتیروئید ، سرطان غدد فوق کلیوی ، سرطان هیپوفیز و سایر سرطانهای نادر است. این سرطانها میتوانند در سطح هورمونهای بدن اختلال ایجاد کنند. افراد مبتلا به سرطان غدد درون ریز برای مدیریت بیماری خود باید همزمان تحت نظارت یک متخصص سرطان و یک متخصص غدد درون ریز قرار داشته باشند. علائم و درمان هر سرطان به نوع خاص آن سرطان بستگی دارد.
متخصص غدد ممکن است برای درمان سرطان غدد درون ریز سطح هورمونها را تنظیم کند. این درمان معمولاً برای کاهش سطح هورمون‌هایی که به میزان خیلی زیادی افزایش یافته‌اند انجام میشود. همچنین ممکن است از هورمونها برای جلوگیری از رشد تومور استفاده کنند. در برخی از موارد ، انجام درمانهای جایگزینی هورمون پس از برداشتن غده سرطانی ضروری است.
اختلالات رشد
اختلالات رشد شامل آکرومگالی ، غول پیکری (ژیگانتیسم) ، کمبود هورمون رشد ، کوتاهی قد ، بلوغ زودرس ، تأخیر در بلوغ ، سندرم کلاین فلتر ، سندرم ترنر و سایر اختلالات ژنتیکی است. برخی از این اختلالات باعث رشد بیش از حد یا زودرس میشوند. سایر موارد منجر به تأخیر در رشد یا رشد ناقص همراه با اختلالات یادگیری و تأخیر در رشد تکاملی میشوند.
در برخی از این اختلالات ، هورمونهای جنسی عامل رشد غیر طبیعی هستند. در برخی موارد دیگر ، هورمون رشد عامل اختلال است. تنظیم هورمونها میتواند به اصلاح مشکلات رشد کمک کرده و از بروز مشکلات بعدی جلوگیری کند. از آنجا که اختلالات رشد مشکلات شایعی نیستند ، حتما لازم است که بیمار تحت نظارت یک متخصص غدد قرار داشته باشد.
ناباروری
افرادی که به نحوی درگیر مساله ناباروری هستند به متخصص ناباروری مراجعه میکنند. متخصص ناباروری، در واقع یک متخصص غدد درون ریز است که به طور خاص در تشخیص علت و درمان ناباروری آموزش دیده است.
ریشه ناباروری ممکن است وجود مشکلی در تولید مثل زن، یا تولید مثل مرد یا ترکیبی از هر دو باشد. درمان ناباروری به علت آن بستگی دارد اما تجویز داروهای هورمونی درمان شایعی است. هورمونها میتوانند به تحریک تخمک گذاری کمک کرده و رحم زن را برای لقاح مصنوعی و فن آوری‌های کمک باروری (ART) آماده کنند. از جمله روش‌هایART میتوان IVF (لقاح مصنوعی) و ICSI (تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم) را نام برد.
کمبود تستوسترون
هیپوگنادیسم اصطلاحی پزشکی برای کمبود تستوسترون است. دانستن اینکه دقیقاً چه تعدادی از مردان دچار کمبود تستوسترون هستند دشوار است زیرا تحقیقات مختلف انجام شده در مورد این بیماری از تعاریف و جمعیتهای اماری مختلفی استفاده میکنند. کارشناسان تخمین میزنند که میلیونها مرد درگیر این مساله باشند ، و البته مردان مسن بیشتر احتمال دارد به آن مبتلا شوند. علائم کمبود تستوسترون شامل کاهش میل جنسی ، کوچک شدن بیضه‌ها و ریزش مو است. این مردان ممکن است دچار کمبود انرژی ، افسردگی ، ضعف عضلانی و مشکلات خواب نیز باشند.
در صورتی که ازمایشات هورمونی وجود مشکل هورمونی را تایید کنند، کمبود تستسترون را میتوان با روش جایگزینی تستسترون درمان کرد. مراجعه به یک متخصص غدد باتجربه برای روش جایگزینی تستوسترون اهمیت زیادی دارد زیرا عدم نظارت مناسب میتواند عوارض جانبی مضری ایجاد کند.
پوکی استخوان
پوکی استخوان به نازک شدن و از دست رفتن تراکم استخوانها گفته میشود. کاهش سطح هورمونهای جنسی ، خطر پوکی استخوان را در مردان و زنان افزایش میدهد. با این وجود ، مقادیر بالای هورمون تیروئید ، هورمون پاراتیروئید و کورتیزول نیز میتوانند منجر به پوکی استخوان شوند. این اختلالات غدد درون ریز تعادل طبیعی بازسازی و ترمیم استخوانها را مختل میکند.
روش اصلی برای تقویت استخوانها و کاهش روند از دست رفتن استخوان درمان دارویی است. گاهی اوقات ، روش جایگزینی هورمون نیز میتواند کمک کند. با این حال ، این روش احتمال بروز خطرات خاصی از جمله سرطان و لخته شدن خون را نیز دارد. یک متخصص غدد میتواند درباره گزینه‌های درمانی مختلف برای بیماران توضیح داده و در تصمیگیری برای درمان آنها راهنمایی کند. تغییر سبک زندگی نیز میتواند باعث کند شدن یا جلوگیری از پوکی استخوان شده و از بروز شکستگی استخوان جلوگیری کند.
سندرم تخمدان پلی کیستیک PCOS
در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک میزان هورمون آندروژن (هورمون مردانه) و انسولین بالاتر از حد طبیعی است. این مشکل منجر به علائمی مثل بزرگ شدن تخمدانها که حاوی تعداد زیادی کیست کوچک هستند ، قاعدگیهای نامنظم و مشکلات متابولیکی ، مانند دیابت شود. سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است باعث مشکلات ناباروری، رشد بیش از حد مو ، افزایش وزن و آکنه نیز بشود.
مثل سایر اختلالات غدد درون ریز ، درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک نیز شامل متعادل سازی هورمونها است. این کار ممکن است با استفاده از داروهای تنظیم کننده انسولین و آندروژن ، کنترل هورمون باروری و کاهش وزن تحت نظارت پزشک انجام شود. تغییر سبک زندگی نیز میتواند به کاهش علائم این مشکل کمک کند.
اختلالات غده تیروئید
اختلالات تیروئید دومین اختلال شایع غدد درون ریز است. هورمونهای تیروئید متابولیسم ، یعنی سرعت عملکرد سیستمهای بدن را تنظیم میکنند. زیاد بودن هورمون تیروئید باعث میشود بدن بیش از حد کار کند. وقتی هورمون تیروئید خیلی کم باشد ، بدن کم کار و تنبل میشود. کم کاری تیروئید – پایین بودن سطح هورمون تیروئید – شایعتر از پرکاری تیروئید – یا بالا بدون سطح هورمون تیروئید است.
متخصص غدد برای درمان اختلال تیروئید برای بیماران دارو تجویز میکند. به کمک دارو میتوان پایین بودن سطح هورمون تیروئید را جبران کرده و یا مانع ار تولید هورمون شد. گاهی اوقات ، متخصصین غدد برای تخریب یک غده تیروئید بیش فعال توصیه میکنند ید رادیواکتیو مصرف شود . این بدان معناست که غده تیروئید دیگر قادر نخواهد بود به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید کند. در این صورت بیمار ممکن است به درمان جایگزینی هورمون نیاز داشته باشید. درمان جایگزینی هورمون تیروئید به طور معمول درمانی مادام العمر است.
اگر به اختلال غدد درون ریز مبتلا باشید ، مراجعه به یک متخصص مجرب در غدد درون ریز ، دیابت و متابولیسم باعث میشود تا تشخیص دقیقی از مشکلاتان به دست آورده و موثرترین درمان ممکن را دریافت کنید.
فوق تخصص غدد
از آنجا که غدد درون ریز رشته بسیار گسترده و متنوعی است ، برخی از متخصصان غدد حوزه کاری خود را محدود کرده و به طور اختصاصی، صرفا روی بعضی مشکلات، جمعیت‌ها یا روش‌ها فعالیت میکنند. به عنوان مثال:
- دیابت و متابولیسم
- انکولوژی غدد درون ریز (از جمله سرطان)
- پزشکی هسته‌ای غدد درون ریز
- تغییر جنسیت
- نورو آندوکرینولوژی
- غدد درون ریز کودکان
- غدد درون ریز باروری (متخصصین باروری)
- بیماریهای تیرویید
